ترجمه تخصصی شامل ترجمه متون مربوط به حوزه خاصی از تخصص با اصطلاحات خاص مربوط به آن زمینه است. برای ترجمه متون تخصصی در هر بخش باید با مترجم تخصصی آن رشته همکاری کرد. در این اینجا مساله تنها تغییر بین زبانها نیست بلکه مترجم باید بتواند تحقیقات لازم را انجام دهد تا اطمینان داشته باشد که متن به درستی ترجمه شده است آنطور که گویی زبان از همان ابتدا به زبان مقصد نوشته شده است. برای بررسی بیشتر تا پایان مقاله با گروه گرامرلی امیرکبیر همراه باشید.
ترجمه تخصصی چیست؟
ترجمه تخصصی را باید فرایندی دانست که در آن متونِ مرتبط با حوزههای مختلف علمی و فنی از زبان مبدا (source language) به زبان مقصد (target language) ترجمه میشوند. بهعبارت دیگر، ترجمه تخصصی نیاز به استفاده از مترجمی دارد که یا در آن حوزه تحصیل کرده باشد یا در طول فعالیت حرفهای خود متون فراوانی را در آن زمینه ترجمه کرده باشد. چنین کارشناسی نه تنها با اصول نگارش و ویرایش آشنایی دارد بلکه بر اصطلاحات تخصصی آن حوزه نیز اشراف دارد.
متون بیشماری به ترجمه تخصصی نیاز دارند. کتابها و مقالاتِ ژورنالهای علمی، پزشکی و فنیمهندسی نمونههایی هستند که باید با نگاهی متفاوت به محتوایشان نگریست. در این نوع متون، اولین معنایی که به ذهن میرسد یا در فرهنگهای لغت یافت میشود لزوماً درستترین معنا نیست. در نتیجه، مترجمها باید با هر واژهای که مواجه میشوند تمام معادلهایش را مرور کنند.
گاهی اوقات معادل مورد نظر در هیچ فرهنگ لغتی یافت نمیشود و برای معادلیابی حسابشده باید مقالات و کتابهای متنوعی را در آن حوزه مطالعه کنند. به این ترتیب، در موارد متعدد زمانی طولانی صرف معادلگزینی میشود. علاوه بر این، برخی رشتهها ممکن است ادبیات خاص خود را داشته باشند و مفاهیمشان به شکلی بیان شود که برای خوانندهی عام نامانوس باشد. در این صورت، مترجم متن مذکور باید با لحنی مناسب مفهوم مورد نظر را انتقال دهد.
هزینهی ترجمه تخصصی با توجه به جفت زبانی و زمینه متن مورد نظر متغیر است. برای مثال، ترجمه از زبان روسی یا ژاپنی از ترجمههای انگلیسی پرهزینهتر است. زیرا مترجمان کمتری به آنها تسلط دارند. همچنین، متنهای پزشکی، فلسفی یا حقوقی هزینهی بالاتری دارد، زیرا زمان بیشتری باید صرف معادل یابی و درک مفاهیم آنها شود.
همچنین مطالعه کنید اکانت کویل بات چیست ؟
تفاوت ترجمه عمومی و تخصصی
آنچه که ترجمه تخصصی را از ترجمه عمومی متمایز می کند، سطح دشواری اصطلاحات و فنی بودن آن است. ترجمه عمومی از سایر موارد سادهتر است و شامل اصطلاحات نمی باشد و بنابراین مخاطبان آن عموم مردم هستند.
برخلاف ترجمه عمومی، ترجمه تخصصی نیازی به دانش تخصصی در زمینه های مسخصی ندارد و ممکن است اصطلاحات پیچیدهای را در متن شامل شود. در نتیجه به مهارت زبان بالاتر و همچنین دانش و تخصص در موضوع نیاز دارد. علاوه بر این، ریشه شناسی این عبارات یا اصطلاحات خاص ممکن است از یک زبان به زبان دیگر یا حتی بین گویش های یک زبان متفاوت باشد. بنابراین باید تحقیقات بیشتری برای انتخاب عبارات و اصطلاحات درست صورت گیرد.
برای مفهوم دقیق ترجمه تخصصی به موارد زیر دقت کنید:
Closed system
در ترجمه عمومی به معنی سیستم بسته است.
اما در ترجمه تخصصی شیمی به معنی سیستمی است که جرم نمی تواند از مرزهای آن عبور کند.
کلمه accommodation
در ترجمه عمومی به معنی جا و مکان است.
اما در ترجمه تخصصی روانشناسی به معنی تطابق ترجمه می شود.
کلمه knowledge
در ترجمه عمومی به معنای دانش و علم است.
اما در زمینه الهاهیات به صورت معارف ترجمه می شود.
مثال knowledge Islamic به معنای معارف اسلامی می باشد.
کلمه party
در ترجمه عمومی به معنای مهمانی و جشن است.
اما در ترجمه تخصصی علوم سیاسی به معنای حزب است.
مثال Left in party به معنای حزب چپ است.
کلمه Culture
در ترجمه عمومی به فرهنگ معنی می شود.
در ترجمه تخصصی علوم آزمایشگاهی به معنای کشت است.
مثال Cultivation of bacteria کشت باکتریا معنی می شود.
کلمه Depression
در ترجمه عمومی به معنای افسردگی است.
اما در ترجمه تخصصی زمین شناسی به معنای فرورفتگی می باشد.
کلمه attachment
در حالت عمومی ضمیمه معنی می شود
در ترجمه تخصصی روانشناسی به معنای دلبستگی است.
کلمه depletion
در ترجمه عمومی به معنای تخلیه است.
اما در بحث تخصصی به معنای نازک شدن (لایه اوزون) معنی می شود.
کلمه mean
در ترجمه عمومی این کلمه به معنای معنی کردن یا منظور داشتن ترجمه می شود.
اما در ترجمه تخصصی آمار به معنی میانگین است.
ترجمه تخصصی توسط چه کسانی انجام می شود و باید دارای چه ویژگی هایی باشند؟
زمانی که مدارک خود را برای ترجمه به دارالترجمه رسمی می سپارید، مترجمان متخصص کار ترجمه را انجام می دهند. این افراد کار برگرداندن متون از زیان های دیگر را به زبان مورد نظر شما انجام می دهند. این افراد با بهره گیری از فناوری های نوین و دانشی که دارند می توانند ارتباط با افراد کشورهای دیگر را انجام دهند. کسانی که متون را به صورت تخصصی ترجمه می کنند دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند که مهمترین آن ها عبارت است از:
- تسلط کامل به زبان مبدا و مقصد
- تسلط کامل به اصطلاحات تخصصی
- آشنایی با موضوع مورد ترجمه
- انجام ترجمه به صورت روان و یکپارچه
- حفظ یکپارچگی متون ترجمه شده
- حفظ امانتداری و بی طرفی
- درک و آشنایی فرهنگ مبدا و هدف
- آشنایی با زمینه تخصصی
- پآشنایی با لغات جدید در متون تخصصی و امکان جستجوی معانی آن
- ترجمه بدون کاهش اعتبار علمی متون
کاربردهای ترجمه تخصصی چیست؟
روش های استفاده از ترجمه تخصصی بسیار متنوع است. هرجا که نام ترجمه باشد، ترجمه تخصصی نیز به چشم میخورد. از جمله مهمترین کاربردهای ترجمه تخصصی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترجمه تخصصی زمینه های موضوعی تخصصی غیر ادبی را در بر میگیرد که معروفترین آنها شامل علم و فناوری، اقتصاد، بازاریابی، حقوق، سیاست، پزشکی، رسانه های اجتماعی و … و همچنین زمینه های کمتر مورد تحقیق مانند ناوبری های دریایی، باستان شناسی و … می شود.
- به دلیل ابهام معنایی صفت در زبان انگلیسی اصطلاحات می توانند در حوزه های خاصی، معنایی متفاوتی داشته باشند. برای مثال کلمه “Technical” میتواند مربوط به متون فناوری و مهندسی یا هر حوزه تخصصی دیگری باشد. اما در این مقاله به معنی “باریک تر” معنی می شود. هر آنچه که در مورد ترجمه فنی گفته می شود به طور یکسان برای ترجمه تخصصی و تا حدی برای ارتباطات تخصصی نیز به کار برده می شود.
- موسسات و سایت هایی که در حوزه ترجمه تخصصی فعالیت دارند هم برای ارتقاء تحقیقات در ارتباطات و هم برای تبادل اطلاعات بین مترجمان، متخصصان و دانشگاهیان مورد نیاز هستند.
همچنین مطالعه کنید تأثیر ترجمه در نتیجه داوری مقالات
همانطور که متوجه شدید از ترجمه تخصصی غالبا در مقابل ترجمه ادبی تعریف می شود، اگرچه نظریاتی هستند که خلاف آن را نوشتهاند. بسیاری از نظریه های ترجمه ریشه در ترجمه ادبی دارند، اما در دنیای امروز، اکثر ترجمهها ادبی نیستند و به صورت تخصصی نوشته شدهاند.
مراحل ترجمه تخصصی متن
زمانی که می خواهید برای ترجمه تخصصی متون اقدام کنید، مراحل زیر را باید طی کنید:
- تسلط به زبان های مقصد و مبدا: برای اینکه بتوانید متن مورد نظر را ترجمه کنید، در وهله نخست باید تسلط کامل به زبان مقصد و مبدا داشته باشید. در این شرایط می توانید تا حد زیادی شاکله کلی محتوای ترجمه شده را ترجمه کنید.
- مطالعه متون تخصصی به زبان های مقصد و مبدا: برای اینکه تسلط شما به ترجمه متون تخصصی افزایش پیدا کند. در این راستا می توانید متنی که در زمینه مورد نظر است، را به زبان های مقصد و مبدا مطالعه کنید. در این شرایط می توانید ترجمه روانتری از محتوای تخصصی داشته باشید.
- پیدا کردن واژه های معادل و اصطلاحات تخصصی: یکی از مهمترین مراحل ترجمه تخصصی، پیدا کردن واژه های معادل در متون است، در این شرایط می توانید متن را خواناتر کنید.
- مطالعه متن و استخراج واژه های تخصصی: در هر زبانی باید با توجه به زمینه آن، واژه های تخصصی را پیدا کنید. در این شرایط می توانید متون را بهتر ترجمه کنید.
- ترجمه متن: پس از همه این موارد نوبت به ترجمه متون می رسد. در این شرایط با انجام مراحل گفته شده می توانید متن را به بهترین شکل ترجمه کنید.
- بازخوانی متن: در این مرحله کار ویرایش و احتمال ایرادیابی را انجام می دهید.
مشکلات ترجمه متون تخصصی چیست؟
ترجمه تخصصی اگرچه کاری حرفه ای است که تنها افراد متخصص می توانند آن را انجام دهند، اما چالش هایی پیش روی آن ها است. از مهمترین چالش هایی که در ترجمه متون تخصصی وجود دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساختار زبانی
- ترجمه دقیق اصطلاحات علمی، واژه های تخصصی و اختصارات
- توجه به موضوع اصلی متن
- توجه به دستور زبان و قواعد زبان مبدا و مقصد
- توجه به تفاوت فرهنگی کشورهای مختلف
- در نظر گرفتن عامیانه یا رسمی بودن متون
- توجه ویژه به کلمات مرکب