شیوه رفرنس نویسی در مقالات علمی

نحوه رفرنس نویسی مقاله چیست؟

در این بخش با این پرسش رو به رو خواهیم بود که نحوه رفرنس نویسی چیست؟ به واقع در صورتی که درصدد نوشتن یک مقاله هستید؛ برای آنکه مقاله شما در یکی از مجله های علمی – پژوهشی به چاپ برسد؛ بایستی به درستی تمامی اصول رفرنس نویسی در مقاله مذکور رعایت گردد. بنابراین در صورتی که نمی دانید رفرنس نویسی چیست؟ و برای نوشتن آن باید به چه اموری مبادرت ورزید؟

در نوشتن رفرنس یا منابع پایانی می بایست آدرس دقیق تمامی کتاب ها، مجله ها، نشریه ها، پایان نامه ها، حتی سایت های اینترنتی و کلیه منابعی که یک پژوهشگر در اثنای نگارش خود به آن ها اشاره کرده است؛ به درستی و طبق ترتیب بندی خاص خود نوشته شود.

چگونگی رفرنس نویسی بدین ترتیب است که در نوشتن ارجاع های درون متنی تنها به نام خانوادگی و شماره صفحه و سال چاپ کتاب و منبع مورد نظر نوشته می شود. حال آنکه نحوه نوشتن منابع پایانی بدین ترتیب است که ابتدا نام خانوادگی و سپس نام نویسنده منبع مورد نظر نوشته می شود و پس از آن به ترتیب نام کتاب یا مقاله نوشته می شود که البته در صورت چند جلدی بودن به صورت (ج 1 یا ج 2 ) نوشته می شود که به معنای جلد اول و دوم است و پس از آن اطلاعات دیگر از جمله محل نشر کتاب، سال انتشار آن بایستی به ترتیب نوشته شود.

هر چند که ممکن است هر مجله ای دستورالعمل خاص خود را داشته باشد. به این صورت که ممکن است سال انتشار بلافاصله پس از اسم کتاب باشد. بنابراین بهتر است به مجله مورد نظر برای چاپ توجه شود و متناسب با آن تمامی اطلاعات منابع استخراج شده در کتب و مقالات خود را در قسمت منابع درج کنید.

اما ممکن است نوشتن منابع وقت گیر بوده و ضمن اینکه زمان زیادی را از شما می گیرد؛ نیازمند دقت نظر و ظرافت کاری بالایی باشد. به همین جهت است که به جای نوشتن رفرنس به صورت دستی، بهتر است نوشتن رفرنس را به دست افرادی سپرد که می توانند با استفاده از شیوه های مختلف با سرعت و سهولت بیشتری بدون کمترین عیب و ایرادی آن را به رشته نگارش درآورند.

اهمیت ضرورت استفاده از رفرنس نویسی

تمامی پروژه‌ها و تحقیقات دانشگاهی اعم از گزارش‌های پژوهشی، تکالیف، پروپوزال، پایان‌نامه، مقالات کنفرانسی و ژورنالی باید از ارجاع دهی منابع هم درون متن و هم فهرست منابع برخوردار باشند و به نوعی از منابع مختلف در حوزه‌ی رشته مرتبط با خود استفاده کنند. رفرنس‌دهی در مقاله روشی مرسوم برای تایید و تصدیق منابع اطلاعاتی و ایده‌هایی است که محقق به‌گونه‌ای منحصر به‌فرد از آن‌ها بهره برده است. به‌طور کلی اهمیت ضرورت استفاده از منابع را می‌‌توان در چند مورد اشاره کرد:

1- حمایت از اظهارات و ادعاهای حقیقی بیان‌شده و ارائه شواهد از کار دیگران در یک پژوهش یا تحقیق دانشگاهی.

2- این امکان را به خواننده می‌دهد که بتواند اطلاعات و نقل قول‌های آورده شده در متن را تایید کند.

3- به مخاطب کمک می‌کند تا بتواند استدلال و حقایق نویسنده مورد استناد را دنبال کند و بخواند.

4- برای جلوگیری از سرقت ادبی و مطالبه در مورد تحقیق و کاری که خود در ایجاد آن سهمی نداشته‌اید.

5- احترام و رعایت به حقوق معنوی و اخلاقی سایر افراد.

اشتباهات رایج در رفرنس نویسی چیست؟

پس از آنکه با تعریف «رفرنس نویسی چیست؟» آشنا شدید؛ در این بخش به جهت شناخت بیشتر شما با این گونه از مسائل شما را با برخی از اشتباهات رایج در رفرنس نویسی آشنا خواهیم ساخت. بنابراین در صورتی که نمی دانید اشتباهات رایج رفرنس نویسی چیست؟ بدانید که در نوشتن رفرنس یا منابع پایانی و ارجاع دهی باید دقت زیادی داشته باشید تا هیچ گونه مشکلی در روند نوشتن رفرنس در کتب تالیفی شما به وجود نیاید. از جمله این امور می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• تفکیک ارجاع دهی مستقیم و غیر مستقیم و استفاده از : علامت «» برای قراردهی ارجاع های مستقیم
• نوشتن منابع طبق ترتیب حروف الفبا با ذکر تمامی نکات و اطلاع کامل بخش منابع
• نوشتن اسامی کامل نویسندگان. به این صورت که ممکن است نویسنده یکی از کتاب های منابع بیش از یک فرد باشد. در این صورت اگر دو نویسنده داشته باشد؛ باید نام خانوادگی هر دو در کنار همدیگر نوشته شود. به این صورت که (موسوی و احمدی) اما در صورتی که تعداد نویسندگان بیش از دو نفر باشند؛ باید به این صورت نوشته شود: احمدی و دیگران یا احمدی و همکاران که این گونه عبارات نشان دهنده تعداد نویسندگان بیش از دو نفر است.
• ممکن است یک مطلب در چندین کتاب باشد که شما می بایست به مطلب اصلی به عنوان مهمترین و معروفترین آن اشاره کنید.
• در صورتی که یک تعریف در چند کتاب باشد؛ می توانید نام چند منبع را در کنار یکدیگر بنویسید.
• اگر از شیوه ارجاع دهی غیر مستقیم استفاده می کنید؛ می بایست این گونه بنویسید: ر. ک یعنی رجوع شود به فلان کتاب و در قسمت نوشتن منابع اسم دقیق کتاب را با آدرس دقیق آن بنویسید.
• در صورتی که از منابعی به زبان های مختلف استفاده می کنید؛ می توانید در فهرست منابع چند منبع به زبان های مختلف داشته باشید. به این صورت که بخشی برای منابع فارسی و بخشی برای نوشتن منابع انگلیسی و عربی و بهتر است از نوشتن همه آن ها به صورت درهم برهم اجتناب کنید.
• برای ارجاع دهی دیگر نباید از پاورقی استفاده کنید؛ بلکه ارجاع دهی را باید دقیقا در دل متن داخل پرانتز نوشت.
• بهتر است بیشتر به جای نوشتن ارجاع دهی مستقیم، از ارجاع های غیر مستقیم استفاده شود.
• و…