چگونه در دام سرقت ادبی نیوفتیم؟

سرقت ادبی واژه‌ای آشناست که ممکن است بارها به گوش پژوهشگران خورده باشد. هر نویسنده‌ای که به نگارش مقاله، کتاب یا هر اثر دیگری می‌پردازد از آثار سایر نویسندگان در نوشته خود استفاده می‌کند؛ اما اگر این استفاده به صورت اصولی نباشد ممکن است شما را در دام سرقت ادبی یا اصطلاحاً پلاجیاریسم کند. در این بخش از گروه گرامرلی می‌خواهیم درمورد این موضوع صحبت کنیم.

اصطلاح پلاجیاریسم (plagiarism) درواقع به معنای استفاده غیرقانونی از آثار سایر نویسندگان در نوشته خود می‌باشد. به عبارتی وقتی شما همه یا بخشی از محتوا، ایده، جمله و… فرد دیگری را به نام خود ثبت می‌کنید و اسمی از آن شخص نمی‌برید، دچار سرقت ادبی و یا دزدی ادبی شده‌اید. این موضوع در دنیای امروز مخصوصاً در حوزه مقاله نویسی اهمیت بسزایی دارد تا آنجا که نرم‌افزارهای مختلفی جهت تشخیص سرقت ادبی به وجود آمدند تا از این کار غیرقانونی جلوگیری شود

. حتی داورانی که می‌خواهند مقالات شما را ارزیابی کنند و کار پذیرش و چاپ مقاله‌تان را انجام دهند حساسیت خیلی زیادی نسبت به این موضوع دارند و اگر تشخیص دهند سرقت ادبی در یک مقاله وجود دارد، حتی ممکن است اسم شما را وارد لیست سیاه کنند و تا مدت‌ها نتوانید به سابمیت مقاله و یا چاپ مقاله بپردازید؛ بنابراین افزایش آگاهی در خصوص این موضوع به شدت توصیه می‌شود تا حتی به طور ناخواسته نیز دچار این مشکل نشوید.

چه مواردی به عنوان سرقت ادبی شناخته می شود؟

یک متن سرقت ادبی محسوب می شود، اگر…

• تغییر نام کار دیگران به عنوان کار خودتان.
• بدون اطلاع صاحب اثر و بدون پرداخت هزینه، نظرات، بیانیه ها، پست ها و ایده های دیگران را کپی کنید.
• استفاده بخشی و یا کپی کردن تمام نوشته ها ، بیانیه ها و ایده های افراد دیگر بدون استفاده از علائم ویژه نگارشی نظیر نقل قول ( “” ).
• اطلاعات نادرست درباره متن نقل شده به مخاطب ارائه دهید.
• بدون پرداخت هزینه و گرفتن مجوز از صاحب اثر، کلمات متن نقل شده را تغییر دهید.
• از منابع دیگر کپی برداری شود، بدون آنکه منبع آن ها ذکر شود.

چگونه در دام سرقت ادبی نیوفتیم

در صورتی که در پی تکمیل فرآیند تحقیق و نوشتن پایان نامه خود، این مراحل را دنبال کنید، پیشگیری از سرقت ادبی واقعا ساده می‌شود:

۱- اطلاعات مربوط به همه منابع مورد استفاده در مرحله تحقیق‌تان را ذخیره یا یادداشت کنید.

۲- از نقل قول و پارافریز استفاده کنید و درست خلاصه کنید.

۳- نقل قول‌های صحیح بیاورید و فهرست مرجعی مطابق سبک تعیین شده مرجع خودتان متضمن شوید.

۴- پایان‌نامه و مقاله‌تان را به طور کامل بررسی کنید تا هیچگونه سرقت ادبی در آن وجود نداشته باشد.

۵- پایان نامه یا مقاله خود را با یکی از نرم افزار های بررسی سرقت ادبی بررسی کنید.

در ادامه توضیحات بیشتری در این باره تقدیم‌تان خواهیم کرد.

منابع مورد استفاده تان را ذخیره کنید

به محض این که اطلاعاتی از یک منبع خاص را یادداشت کردید، یا آن را ذخیره کنید یا همه اطلاعات مربوطه را ضبط کنید تا بتوانید بعدا به راحتی آن را پیدا کنید. یک فهرست کامل از تمامی منابع استفاده شده تهیه کنید یا از نرم افزارهای خاصی مانند EndNote، Mendeley، CiteULike، RefBase و Papers استفاده نمایید.

 فایل‌های پی دی اف ((PDF، فایل های ورد ((Word و غیره را مستقیما بر روی رایانه‌تان ذخیره کنید. برای تمام فایل‌های‌تان نامی واضح بگذارید. به عنوان مثال نام نویسنده و سال انتشار آن. هر منبع اینترنتی که از آن استفاده می‌کنید را به عنوان favorite در مرورگر خود علامت‌گذاری کنید. چرا که با این روش می‌توانید یک پوشه نشانه ((bookmark جداگانه ایجاد کنید و در آن تمامی منابع آنلاین را برای پایان نامه خود اضافه نمایید.

استفاده از نقل قول برای جلوگیری از دام سرقت ادبی

برای به اشتراک گذاشتن ایده‌های دیگران، می‌توانید از نقل‌قول، بازنویسی یا خلاصه منبع‌تان استفاده کنید.  همچنین واجب است ایده سایر پژوهشگران به درستی در متن ذکر شده باشد.

این یک گام کلیدی در راستای اجتناب از سرقت ادبی است. اگر نقل‌قول‌ها و یا ایده‌های مورد استفاده را ذکر نکنید، مرتکب سرقت ادبی خواهید شد. اگرچه استفاده زیاد از نقل قول‌هایی که به درستی استناد شده اند، موکدا سرقت ادبی محسوب نمی شود اما همچنان باید با دانشگاه یا مشاور پایان نامه خود درباره اینکه چه درصد مقبولی از پایان نامه شما می‌تواند متشکل از نقل‌قول‌ها باشد مشورت کنید.

استنادات صحیح و فهرستی کامل از مرجع متضمن شوید

هر اشاره ای از ایده ذکر شده در سایر منابع باید دارای استناد باشد و با مرجع کامل فهرست ادبیات در آخر پایان نامه مطابقت داشته باشد. فرمت استنادات و فهرست ادبیات شما بستگی به سبک مرجع تعیین شده دارد.

پارافریز کردن را یاد بگیرید

پارافریز کردن یعنی استفاده از آثار علمی و تحقیقی دیگران اما به زبانی دیگر. شما می‌توانید از نتایج و مطالب دیگران بهره ببرید اما لازم است که حتما از آنها در بخش‌های مختلف کارتان یاد کنید. مثلا در بخش منابع و مراجع از آنها یاد کنید و علاوه بر آن، برای اینکه برچسب سرقت ادبی به شما نخورد باید تلاش کنید تا جملات و عبارات خودتان را برای بیان اطلاعاتی که از اثری دیگر برداشته‌اید در مقاله، پایان نامه و… خود به کار ببرید.

به این کار پارافریز کردن گفته می‌شود و به شما کمک می‌کند تا از سرقت ادبی دور شوید. برای پارافریز کردن نباید از واژه‌ها و جملات مشابه یک اثر دیگر عینا و پشت سر هم استفاده کنید. استفاده از عناوین، جملات و واژه‌های مشابه باعث می‌شود تا در نرم‌افزارهای بررسی سرقت ادبی سریعا به دام بیفتید.

سرقت ادبی را درباره مقالات و آثار قبلی خودتان هم رعایت کنید

شاید فکر کنید که استفاده از آثار قبلی خودتان در مقاله‌ای جدید یا یک اثر علمی جددی موردی ندارد. البته سخت در اشتباه هستید. استفاده از أثار قبلی خودتان هم بدون در نظر گرفتن روش‌های رهایی از سرقت ادبی برای‌تان مشکلاتی به وجود خواهد آورد. پس اگر بناست که از بخشی از پژوهش‌ها یا مقالات قبلی‌تان در یک اثر تازه بهره ببرید حتما باید به فکر اِعمال تغییراتی مانند پارافریز کردن باشید.

 ویرایش و غلط‌گیری را فراموش نکنید

همیشه بعد از به پایان رسیدن یک مقاله یا پایان نامه یا هر اثر علمی و آکادمیک دیگر باید آن را ویرایش کنید و غلط‌گیری‌های لازم را انجام بدهید. سعی کنید به دقت منابع و مراجع را بررسی نمایید و مطمئن شوید که نقل‌قول‌ها را درست مطرح کرده‌اید و منابع را به طور کامل در متن‌تان قرار داده‌اید. در این صورت، احتمال اینکه به شما اتهام سرقت ادبی زده شود به شدت کاهش پیدا خواهد کرد.

چگونه درصد مشابهت مقاله خود را قبل از ارسال به مجله متوجه شویم؟

با پیشرفت فناوری، امکان سرقت علمی از مقالات افزایش یافته است. سرقت علمی اولین دلیل رد (reject) مقالات از ژورنال های بین المللی است.

سردبیران و داوران مجلات معتبر علمی ابتدا درصد مشابهت مقاله را بررسی می کنند. در صورت شناسایی سرقت ادبی حتی در مقادیر کم روند بررسی مقاله متوقف می شود. بنابراین در صورت تشخیص سرقت ادبی، حتی به مرحله بررسی محتوای علمی نیز نمی رسد و به اصطلاح مقاله ریجکت خواهد شد.

سرقت ادبی ممکن است ناخواسته و غیر عمدی اتفاق بیفتد. بهترین راه، بررسی سرقت علمی مقالات ISI توسط نویسنده مقاله پیش از ارسال به مجله برای طی کردن روند داوری است.

تشخیص کپی بودن مقاله فقط از طریق نرم افزارهای بررسی سرقت علمی امکان پذیر است.

معمولاً به دلیل محدودیت ها و هزینه های بالا و خصوصاً اعمال تحریم های بین المللی علیه ایران ، استفاده از نرم افزار بررسی سرقت ادبی در دسترس نویسندگان و محققان ما نیست ، یا بسیار گران است.

بهترین نرم افزار تشخیص برای جلوگیری از دام سرقت ادبی

در این بخش می خواهیم به یکی از کامل ترین و بهترین نرم افزارهای تشخیص سرقت ادبی یعنی iThenticate اشاره کنیم. این نرم افزار با دقت بسیار بالایی میزان کپی و یا عدم کپی بودن مطلبی که در اختیار آن قرار می دهید را به شما اعلام می کند. نرم افزار iThenticate بهترین نرم افزاری است که می توانید برای بررسی تشابه مقاله از آن استفاده کنید.

نرم افزار iThenticate چگونه میزان سرقت ادبی یک مطلب را تشخیص می دهد؟

نرم افزار iThenticate  با دسترسی به بیش از 80،000،000 صفحه وب و  150،000،000 محتوای علمی و همچنین 2،000 ناشر Cross Cross دقیق ترین درصد شباهت و همپوشانی متنی را گزارش می دهد.

iThenticate ، مانند سایر نرم افزارهای بررسی سرقت علمی ، قابل نصب بر روی رایانه نیست. برای استفاده از آن باید به سایت وارد شوید و یکی از پلن های آن را خریداری کنید. استفاده از نرم افزار iThenticate تنها بصورت آنلاین امکان پذیر است.

سیاست اصلی تولید کننده نرم افزار iThenticate، ارائه خدمات به ناشران، سازمان ها و دانشگاه ها به صورت اشتراک سازمانی است. بنابراین خریداری اشتراک این نرم افزار بررسی سرقت علمی بصورت تکی بسیار گران است.

خرید اکانت Turnitin/ithenticate – شش ماهه