زمانی که مقاله ای ارسال می کنید ممکن از روزها، هفته ها و حتی ماه ها منتظر پاسخ آن باشید. با خود فکر می کنید که متنی عالی و بی نقص نوشته اید و حتما سردبیر و داوران از خواندن آن به وجد آمده و در همان ابتدا مقالهتان مورد پذیرش قرار می گیرد. البته حق دارید؛ زیرا چنید ماه و سال از روزهای زندگی تان را صرف نوشتن آن کردهاید. زحمت کشیدهاید و منتظر پاسخ آن هستید. اما پس از دریافت نامه بازبینی متعجب می شوید و پس از غافلگیری از نظر داوران به فکر پاسخ به داوری مقاله می افتید.
مدام با خود فکر می کنید چگونه داوران تفسیرهای درخشان شما را نپسندیدند و چگونه حتی نوشته های شما را مطالعه نکرده اند. هرچقدر هم بد باشد شما برای نوشتن آن زحمت کشیده اید، وقت گذاشته اید و همچنین زمانی را صرف ترجمه مقاله کرده اید.
این واکنش از سوی محققان و پژوهشگران تازه کار بسیار عادی است. تمامی این اتفاقات به دلیل حجم کاری فشرده و مشغلهی داوران است. آن ها پروسه ارسال و بررسی مقالات را به فرایندی اسرارآمیز تبدیل می کنند. هر پژوهشگری باید توانایی پذیرش نقد و دفاع از پژوهش های خود را بیاموزد. علاوه بر این ها باید تکنیک های پاسخ به داوری مقاله را خوانده باشد.
در این مقاله که توسط تیم باتجربه گروه گرامرلی امیرکبیر جمع آوری شده است، سعی کرده ایم روش های پاسخ به داروری برای شما تشریح کرده و برای رسیدن به نتیجه مطلوب شما را همراهی کنیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
اهیمت پاسخ مناسب به داوران مجله در مرحله ریوایز (Revise)
پاسخ دادن به نظراتی(Comments) که ویراستاران (Editor) و داوران (Reviewers) در مرحله ریواز مقاله مطرح می نمایند، میتواند به اندازه نوشتن نسخه اولیه مقاله چالشبرانگیز باشد، مخصوصاً زمانی که امیدوار به پذیرش (Accept) مقاله هستید اما میبینید که باید نظرات داوران را اعمال کرده و مجدداً نامهای در اینباره (Response letter) به مجله ارسال کنید. نحوه پاسخگویی شما به نظرات داوران بسیار حائز اهمیت بوده و میتواند تأثیر بسزایی در پذیرش یا رد شدن (Reject) مقاله شما داشته باشد، بنابراین پاسخدهی صحیح در مرحله ریوایز مقاله بسیار اهمیت دارد.
چرا سردبیر یا داوران مجلات مقالات ما را ریجکت میکنند؟
می توان لیست بلندبالایی نوشت از دلایلی که ممکن است براساس آن مقاله ای ریجکت شود. اما اگر بخواهیم به صورت مختصر به مهمترین دلایل اشاره کنیم، این دلایل عبارتند از:
- مقاله شما برای مخاطبان مجله ی مورد نظرتان مناسب نیست (یعنی به حوزه پژوهشی یا Aims & Scope مجله ارتباط ندارد.)
- مقاله دانشگاهی که نوشتهاید در راستای اهداف رشته علمیتان تشخیص داده نشده و اطلاعات جدیدی را به آن رشته علمی اضافه نمیکند.
- استانداردهای نگارشی، ارگونومی و فرمت مقالهنویسی رعایت نشدهباشد.
- شیوه تجزیهوتحلیل دادهها قابل اتکا نباشد.
- مقاله شما بخشی از یک مقاله بزرگتر باشد که قبلا به چاپ رسانیدهاید.
- کاور لتر ندارید و اسامی مشارکتکنندگان در مقاله به درستی ذکر نشدهباشد.
- دلایل فنی و علمی – نقد متدولوژی یا شیوه ارزیابی و داده کاوی
نکات لازم برای ارائه پاسخ مناسب در مرحله ریوایز مقاله
در این قسمت نکات سادهای را که توسط بسیاری از دانشگاهیان و ویراستاران متخصص توصیه شده است ذکر کرده ایم و در ادامه در مورد نحوه تنظیمResponse letter توضیحاتی قید شده و جهت سهولت کار نمونهای آوردهایم، پس همراه باشید:
قبل از هر چیز باید بدانید که نظرات داور و یا ویراستار میتواند بسیار متنوع باشد: از اصلاحات گرامری ساده تا گاهاً حتی رد فرضیه و طرح آزمایش و نتایج و پیشنهاد برای تکرار آزمایش میتواند متفاوت باشد. دانستن این نکته میتواند به شما در کسب آمادگی لازم برای مواجهه با کامنتهای گاهاً غیرمنصفانه یاری کند.
- صبر کنید!
پس از دریافت نظرات داوران و مطالعه آنها، برای بررسی نظرات و درک آنها وقت زیادی بگذارید. فوراً به نظرات پاسخ ندهید و بعد از چند روز شروع کنید.
- هر بار یک قدم
وقتی برای شروع آماده شدید، میتوانید در هر مرحله به یک سوال پاسخ دهید. این روش میتواند بسیار مفید باشد. نظر داور را دقیق بخوانید و متوجه شوید که در واقع از شما چه می خواهد، سپس پاسخ خود را یادداشت کنید و مشخص کنید برای ایجاد تغییرات لازم در مقاله چه کارهایی را باید انجام دهید. قبل از انجام اصلاحات، این روند باید برای همه نظرات تکرار شود.
- با راحتترین نظرات شروع کنید
همه نظرات را بخوانید و هر چیزی را که به نظر می رسد یک اصلاح ساده است انجام دهید. این روش به شما کمک می کند پیشرفت خود را ببینید و میزان تغییرات مورد نیاز را تعیین کنید.
تجزیه و تحلیل مجدد داده ها و/یا طراحی آزمایش جدید
این نظر میتواند سختترین و خستهکنندهترین کامنتی باشد که نیاز به بررسی دارد. در این صورت اگر درخواست داور خارج از محدوده مطالعه شما باشد (این مسئله در اغلب موارد اتفاق میافتد) میتوانید توضیحات خود را در مورد عدم انجام آزمایش مجدد یا جدید ارائه دهید. همچنین اگر آزمایشهای پیشنهاد شده توسط داوران جذاب هستند و به نظر میرسد میتواند ایده خوبی برای تحقیقات آینده باشد، میتوانید به داور بگویید که در آزمایشات بعدی از این ایده پیشنهادی استفاده خواهید کرد.
- موافقت یا مخالفت
ممکن است با برخی از نظرات داوران موافق نباشید. در این صورت دلیل مخالفت خود را بسیار مودبانه و با دلیل موثق (گاها با استناددهی به مقالات معتبر) ارائه دهید. در اغلب موارد ممکن است داور مربوطه به نکتهای دقت نکرده باشد و یا قسمتی از داده ها و نتایج را ندیده باشد که در این صورت با این پاسخ به راحتی حل میشود.
- دقیق باشید اما مختصر بنویسید
هنگام نوشتن پاسخ، مطمئن باشید که به همه نظرات داور پاسخ دقیق و مختصر ارائه می دهید. این همان چیزی است که داور میخواهد و شانس شما را برای پذیرش افزایش میدهد.
- چه تغییراتی ایجاد کردید؟
اطمینان حاصل کنید که تغییرات ایجاد شده را به وضوح مشخص کردید. اکثر ویراستاران تمایل دارند بدانند تغییرات نسخه تجدید نظر شده در کجا اعمال شد. همچنین، هنگام انجام اصلاحات، جزئیات مربوط به شماره خطوط و شماره صفحات را اضافه نکنید، زیرا تا تکمیل شدن اصلاحات دائماً تغییر می کند. این کار را پس از اتمام اصلاحات انجام دهید.
- فراموش نکنید که همه اصلاحات را انجام دهید
بعد از تکمیل پاسخ و مشخص کردن تغییرات انجام شده در نسخه قبلی مقاله، همیشه پاسخ خود را خط به خط مجدداً بررسی کنید تا مطمئن شوید همه تغییراتی که ذکر شد در نسخه خطی قابل مشاهده است. همچنین، همیشه باید اطمینان حاصل کنید که نسخه خطی و پاسخهای اصلاح شده شما عاری از خطا بوده و خواندن آنها آسان است. این نکته بسیار مهم است زیرا برخی از داوران فقط پاسخ را میخوانند و در واقع نسخه کامل را نمی خوانند. اگر پاسخ شما کامل باشد و به طور واضح به تمام مسائلی که مشخص شده است بپردازد، شانس دریافت پذیرش خود را افزایش میدهید.
- در این مسیر استقامت داشته باشید
اگرچه پرداختن به نظرات و درخواستهای داور و یا ویراستار میتواند خستهکننده باشد، اما اطمینان از پاسخگویی به تک تک موارد بسیارمهم است زیرا باعث میشود داور احساس کند به نظرات او احترام میگذارید.
پاسخ داوران به مقاله
همنطور که در بالا اشاره کردیم، یکی از دلایل ریجکت مقاله این است که مقاله توط هیات داوران بررسی شود و سپس از لحاظ نظرات علمی دارای ایرادات کلی و جزئی باشد که باعث عقب افتادن تایید مقاله شود. در واقع می توان گفت داوری مقالات چند حالت بیشتر ندارد. بهترین حالت این است که مقاله توسط داوران تایید شود.
افرادی که حالت اکسپت مقاله را تجربه کرده اند معمولا در چند مرحله اصلاحیه انجام داده اند. خیلی کم پیش می آید که یک مقاله در همان مرحله اول و یک ضرب تایید شود. به نویسنده آن هم بستگی ندارد.
پاسخ داوران به مقاله – پذیرش مقاله در صورت اعمال جزئیات
زمانی که داوران تنها ایرادات جزئی از مقاله شما میگیرند بدین معناست که نمیخواهند در همان ابتدا مقاله شما را تایید کنند. اما کلیت آن خورد تایید قرار گرفته است. در صورتی که مقاله شما به دلایل جزئی ریجکت شده بود باید خوشحال باشید. معمولا پاسخ به داوری در این حالت خیلی کار پیچیده ای نخواهد بود.
پاسخ داوران به مقاله – پذیرش مقاله در صورت تغییرات اساسی
اگر مقاله شما با این کامنت به شما ایمیل شد، یعنی مقاله نیاز به تغییرات اساسی و مهمی دارد. این مرحله کمی طولانی است و شاید در این حین کمی عصبانی هم شوید. اما ناچارید که تغییرات خواسته شده را به قاله اعمال نمایید. این کامتن هم یعنی در کل مقاله قابل پذیرش است اما در موارد زیادی نیاز به تغییرات جزئی و کلی دارد.
همچنین مطالعه کنید 6 روش فرمت بندی مقاله
پاسخ داوران به مقاله – بازبینی اساسی و ارسال مجدد
زمانی که این کامنت را دریافت کردید نباید در پاسخ به داوری مقاله عجله کنید. این کامنت به معنی این است که مفقاله شما از نظر موضوع و ایده مرکزی اصلا بد نیست اما نحوه پرداختن به موضوع و بیان آن کمی مشکل دارد. تقریبا باید دوباره آن را بنویسید.
در پاسخ به داوری مقاله در این کامنت باید روش شناسی را بررسی نمایید، دوباره کار کنید و شروع به نوشتن کنید، در نهایت شاید به نتیجه ای مغایر دست پیدا کنید. البته این موضوعی نیست که از قبل مشخص باشد. به این کامنت داوران اصطلاحا رد مشروط معروف است.
ریجکشن
اگر این پیام را در ایمیلیتان دریافت کردید باید بگویم که خیلی متاسفم و مقاله شما پذیرفته نشده است. حتی پاسخ به داوری مقاله نیز کاری را درست نخواهد کرد و بهتر است به دنبال ژورنالی دیگر برای چاپ مقالهتان باشید. در این موقعیت خیلی هولناک به شما حتی رصت پاسخ به داوری مقاله هم داده نمی شود.