اگر در حال نوشتن یک مقاله علمی هستید، احتمالاً درباره روش فرمت بندی مقاله چیزهایی به گوشتان خورده است! بعد از اینکه کار نوشتن مقاله به اتمام رسید، باید آن را در فرمت درست ارائه دهید.در این مقاله قصد داریم درباره نحوه فرمت بندی مقاله علمی و اهمیت آن صحبت کنیم، پس تا انتهای مقاله همراه گروه گرامرلی امیرکبیر بمانید.
منظور از فرمتبندی مقالات چیست؟
بعد از اینکه پیشنویس نهایی یک مقاله به اتمام میرسد، نوبت پیرایش کار میشود.
منظور چیست؟ یعنی باید شکل و ساختار مقاله بهگونهای تغییر کند و بهینهسازی شود که مخاطبان بیشترین میزان دریافت پیام را از آن داشته باشند. یکی از اصولی که به این امر کمک میکند، فرمتبندی مقالات است. پس مقالات خام قبل از فرستادهشدن به ژورنالهای گوناگون نیاز به فرمتبندی دارند.
اگر مقالهتان را به فرمت ژورنال موردنظر خود درنیاورید، امکان پذیرش آن بسیار اندک خواهد بود. گاهیاوقات، هرچقدر هم که محتوای علمی یک مقاله مطلوب باشد، باز هم به دلیل رعایتنکردن فرمتبندی ژورنال موردنظرش رد میشود. علت چیست؟ علاوه بر اینکه مجلات بهدنبال ایجاد ساختاری یکپارچه برای ارائه مقالات خود هستند، رعایت نکات فرمتبندی از سوی یک نویسنده به آنها نشان میدهد که دقت و توجه زیادی از سوی نویسنده یا تیم نویسندگان صورت گرفته و اساسا، برای کارشان ارزش و توجه زیادی خرج کردهاند. این خود یک امتیاز مثبت در داوری مقالات خواهد بود.
فرمت بندی مقاله چه اهمیتی دارد؟
فرمت بندی مقالات موضوع بسیار مهم و ضروری می باشد. شما فرض کنید می خواهید یک قفسه کتاب را مرتب کنید کاملا واضح است که ترتیب کتاب ها را بر اساس رنگ یا سایز مرتب خواهید کرد، به طوری که از نظر بیننده خوشایند باشد. تمامی افراد در هر حوزه و در هر مقطع تحصیلی مثل کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری نیاز به نگارش و ارائه مقاله پیدا میکنند. اهمیت این موضوع زمانی مشخص میگردد که افراد در هر دوره باتوجه به شرایط خود اقدام به چاپ و انتشار مقاله ای را که نگارش کرده اند در مجلات معتبر داخلی و بین المللی، کنفرانس ها، همایش ها و یا حتی تحقیقات دانشگاهی میکنند.
دلیل این کار هم کسب امتیازات و جایگاه های علمی و تخصصی مختلفی است که پژوهشگران بعد از چاپ مقاله خود اخذ میکنند. بنابراین فرمت بندی صحیح مقاله مساوی است با پذیرش راحت تر مقاله در مراجعی که بدان اشاره شد. می توان گفت فرمت بندی مقاله، فرصتی برای سنجش دقت نویسنده نیز می باشد. پس شما برای کسب مدارج علمی بالاتر و تقویت رزومه کاری یا تحصیلی خود، مستلزم پیروی از فرمت بندی و چهارچوب مقاله میباشید. اینجاست که نقش فرمت بندی در اکسپت مقاله و رسیدن به اهدافتان پررنگ تر میشود.
انواع فرمت بندی مقاله چیست؟
هر مقاله دارای دو نوع فرمتبندی است:
- فرمت محتوایی؛
- فرمت ساختاری.
فرمت محتوایی نوعی فرمت و ساختار است که هر نویسنده برای نگارش متن خود در نظر میگیرد و با توجه به اشرافی که به بخشهای مختلف کارش دارد، تصمیم میگیرد که کدام بخشها را در ترتیبی معین معرفی کند و در مقاله بگذارد.
البته در این بخش هم پیروی از اصولی که مجله موردنظر برای چاپ مقاله عنوان میکند، ضرورت دارد. برای همین نویسنده باید با توجه به اینکه مثلا قرار است، بنا به دستورالعمل هر مجله، در کدام بخش از نتایج و دستاوردهای خود یا قسمتهای مختلف تحقیق و پژوهشش صحبت کند، چیدمان اثر را رعایت نماید.
در فرمت ساختاری باید به چارچوبهای هر مجله بهطور تمام و کمال دقت شود. هر موسسه و مجله دارای چارچوبی ساختاری و ظاهری برای انتشار مقالات است. مجلات در فرمت ساختاری فونت، اندازه نگارش کلمات، شیوه منبعدهی، ترتیب بخشها و شیوه حاشیهدرستکردن و کادر برای متن را تعیین میکنند. در فرمتبندی ساختاری است که مشخص میشود، مقدمه، چکیده، روششناسی و… چطور و با چه ترتیبی مطرح میشوند.
ساختار یک مقاله استاندارد برای ارسال به مجلات به چه صورت است؟
هر مقاله استاندارد دارای اجزا و بخش بندی مخصوص خود میباشد که شما در حین نگارش مقاله باید به آنها توجه داشته باشید و هر کدام را بصورت جداگانه و با فرمت بخصوص خود نگارش کنید. دسته بندی مجلات با توجه نوع محتوایی که ارایه میدهند متفاوت است.
از انواع مجلات میتوان به: مقاله اصلی، مقاله مروری و مقاله نظری اشاره کرد که اجزا و بخش بندی همه مقالات بجز مقاله مروری یکسان میباشد. مقاله مروری نیز تفاوت های خیلی جزئی و ریزی با سایر مقالات دارد. اما هدف از مقاله ای که به ژورنال های معتبر ارسال میگردد همان مقاله علمی میباشد.
بخش بندی که در ادامه مطلب مطالعه خواهید کرد مربوط به بخش بندی یک مقاله استاندارد هست لازم به ذکر است که شما ابتدا باید فرمت مجله ای که میخواهید مقاله تان در آن نشر پیدا کند را مطالعه کنید و سپس به این بخش بپردازید زیرا ممکن است در قوانین مجلات به برخی از این بخش بندی ها نیاز نباشد و لزومی ندارد که شما در مقاله آن قسمت را بیاورید و ملزم به رعایت قوانین مجله هستید زیرا درغیر اینصورت احتمال ریجکت شدن مقاله تان افزایش میابد. در ذیل میتوانید این بخش بندی و توضیح هر یک را مطالعه کنید.
روش فرمت بندی مقاله – قالب مقاله
قالب مقاله یکی از ویژگیهای مهم فرمتبندی مقاله است که شامل ساختار کلی و ترتیب بخشهای مختلف مقاله میشود. این قالب به نویسندگان کمک میکند تا مقالههای خود را به صورت منظم و منطبق با استانداردهای علمی و نشریات مربوطه آماده کنند. ویژگیهای قالب مقاله عموماً شامل موارد زیر است:
عنوان و نویسندگان
عنوان مقاله باید مختصر و مفید باشد و نویسندگان به همراه مشخصات لازم باید زیر عنوان آمده باشند.
چکیده
چکیده باید شامل خلاصهای از محتوای مقاله باشد و اطلاعات اصلی مقاله را در چند جمله ارائه کند.
واژگان کلیدی
لیستی از واژگان کلیدی مورد استفاده در مقاله که برای جستجو و دستهبندی مقاله مهم هستند.
مقدمه
معرفی مسئله و توضیح اهمیت و هدف تحقیق در مقدمه ارائه میشود.
روشها
شرح دقیق و کامل روشهای استفاده شده در تحقیق، از جمله طرح تحقیق، جمعآوری دادهها، و روشهای آماری استفاده شده.
نتایج
ارائه نتایج به دست آمده از تحقیق در این بخش انجام میشود.
بحث
بررسی و تفسیر نتایج، مقایسه آنها با مطالعات قبلی، و بررسی تأثیرات و کاربردهای ممکن در این بخش ارائه میشود.
مراجع
فهرست مراجع مورد استفاده در مقاله به شکل منظم و با استفاده از استانداردهای مربوط ذکر میشود.
روش فرمت بندی مقاله – استفاده از قلم و اندازه فونت مناسب
استفاده از قلم و اندازه فونت مناسب یکی از ویژگیهای مهم در فرمتبندی مقاله است که برای خوانایی، روانی و قابلیت درک مطالب مقاله اهمیت دارد. در ادامه، به برخی نکات مهم در استفاده از قلم و اندازه فونت در فرمتبندی مقاله اشاره میشود:
قلم متن
قلمهای رایجی مانند Times New Roman، Arial و Calibri استفاده میشود. قلم Times New Roman به عنوان یکی از پرکاربردترین قلمها در مقالات علمی شناخته میشود.
اندازه فونت
اندازه فونت باید طوری انتخاب شود که خواننده بتواند متن را به راحتی بخواند. اندازه فونت متن معمولاً بین 12 تا 16 پوینت متغیر است. برای تیترها میتوان سایز بزرگتری به کار برد.
فضای بین خطوط
استفاده از فضای مناسب بین خطوط مهم است و باعث میشود که متن خواناتر شود. معمولاً فضای بین خطوط به اندازه 1.15 یا 1.5 برابر اندازه فونت متن تنظیم میشود.
استفاده از فونت یکنواخت
برای حفظ یکنواختی و زیبایی متن، بهتر است در سراسر مقاله از یک فونت ثابت استفاده شود و تغییرات نوع فونت یا اندازه آن متناسب با نوع متن و بخشها اعمال شود.
توجه به ترتیب عناوین
عناوین باید با اندازه و قلم متفاوت نسبت به متن اصلی تنظیم شوند تا تمایز آن ها با متن اصلی مشخص شود. همچنین اندازه عناوین نسبت به یکدیگر نیز باید رعایت شود.
روش فرمت بندی مقاله – شمارهگذاری بخشها و مراجع
شمارهگذاری بخشها و مراجع یکی از ویژگیهای مهم در فرمتبندی مقاله است که به بهبود سازماندهی و روانی مطالب کمک میکند و به خواننده امکان میدهد موارد مختلف را به راحتی پیگیری کند. در ادامه به برخی نکات مربوط به شمارهگذاری بخشها و مراجع در فرمتبندی مقاله اشاره میشود:
شمارهگذاری بخشها
- بخشهای مقدمه، روشها، نتایج، بحث و منابع معمولاً با شمارهگذاری منظم و پیوسته شناخته میشوند.
- اغلب از ساختار شمارهگذاری اعداد اعشاری مانند 1، 1.1، 1.2 و … برای بخشها استفاده میشود.
- همچنین میتوان برای شمارهگذاری بخشها از شمارههای صحیح (مثل 1، 2، 3، …) استفاده کرد.
شمارهگذاری مراجع
- مراجع در مقاله باید به ترتیب شمارهگذاری شوند و این شمارهها در متن مقاله به شکل معتبر ذکر شوند.
- هنگام ارجاع به مرجع در متن مقاله، شماره مراجع باید در داخل پرانتز و بین براکتها آورده شود.
- فهرست مراجع در انتهای مقاله باید به ترتیب شمارهگذاری شده و با رعایت قوانین مربوط به مرجعنویسی آورده شود.
این رویههای شمارهگذاری به تدریج توسط نشریات و کنفرانسها مشخص میشود و نویسندگان باید در هنگام نگارش مقاله، به دقت به این موارد توجه کنند تا فرمتبندی مناسب و استانداردی را برای مقاله خود داشته باشند.
روش فرمت بندی مقاله – فرمت جداول و شکلها
فرمتبندی جداول و شکلها یکی از مهمترین ویژگیهای فرمتبندی مقاله است که به خوانایی و درک بهتر مطالب کمک میکند و زیبایی و تمیزی مقاله را افزایش میدهد.
روش فرمت بندی مقاله – استفاده از تصاویر و نمودارها
استفاده از تصاویر و نمودارها یکی از ابزارهای مهم در فرمتبندی مقاله است که به توضیح و روشنکردن مطالب کمک میکند و جذابیت و قابلیت فهم مقاله را افزایش میدهد. در زیر به برخی نکات مربوط به مراعات استفاده از تصاویر و نمودارها در فرمتبندی مقاله اشاره میشود:
انتخاب مناسب تصاویر و نمودارها
تصاویر و نمودارها باید با دقت انتخاب شوند و مرتبط با موضوع مقاله باشند. آنها باید اطلاعات مفیدی را ارائه دهند و به خواننده کمک کنند مطالب را بهتر درک کند.
کیفیت تصاویر
تصاویر باید با کیفیت مناسب و بدون افت کیفیت در انتشار باشند. بنابراین، باید از تصاویر با وضوح و رزولوشن بالا استفاده شود.
شمارهگذاری و عنوان دهی
هر تصویر و نمودار باید دارای یک شماره و عنوان باشد که در زیر آن قرار میگیرد. این مورد باعث میشود که مطالب قابل درکتر باشند.
توضیحات مرتبط
هر تصویر و نمودار باید دارای توضیحات کوتاه و مرتبط با محتوای خود باشد. این توضیحات به خواننده کمک میکنند تا مفهوم تصویر را به درستی درک کند.
رفرنس دهی
باید به تصاویر و نمودارها در متن مقاله به صورت منظم ارجاع داده شود تا خواننده بتواند مطالب را به خوبی پیگیری کند و مفاهیم را بهتر درک کند.
ترکیب با متن
تصاویر و نمودارها باید با متن مقاله ترکیب خوبی داشته باشند و در جای مناسبی در متن قرار گیرند تا مطالب را بهتر توضیح دهند و زیبایی مقاله را افزایش دهند.
رعایت حقوق تصویر
در صورت استفاده از تصاویر و نمودارهایی که متعلق به دیگران هستند، باید از مجوز مربوطه برخوردار شده و مراعات حقوق مؤلفان را در نظر گرفت.
با رعایت این نکات، تصاویر و نمودارها در مقاله به عنوان ابزارهای موثری برای توضیح و روشنکردن مطالب استفاده خواهند شد و قابلیت فهم و جذابیت مقاله را بهبود میبخشند.
روش فرمت بندی مقاله – استفاده از فهرست مراجع استاندارد
استفاده از فهرست مراجع استاندارد یکی از مهمترین ویژگیهای فرمتبندی مقاله است که به اطمینان از دقت و صحت اطلاعات مراجع استفاده شده در مقاله کمک میکند و قابلیت پیگیری و اعتماد به مطالب را افزایش میدهد.