پشتیبانی همه روزه از ساعت 8 الی 24
مهارت ها و ویژگی های یک ویراستار خوب چیست؟ ویراستاری نیز مانند بسیاری از مشاغل دیگر نیاز به کسب مهارت و تجربه دارد. همانطور که می‌دانید، افراد بر اساس ویژگی‌های شخصیتی خود می‌توانند در رابطه با یادگیری مهارت حرفه‌ای تصمیم بگیرند. برخی از افراد به رغم برون‌گرایی، باید به دنبال مهارت‌هایی باشند که ارتباط زیادی با دنیای بیرون داشته باشد. برخی نیز باید شغلی را انتخاب کنند که به صورت انفرادی بتوانند آن را به بهترین شکل انجام دهند.
از جمله این مشاغل، حرفهٔ ویراستاری است. این شغل با وجود پیشرفت‌های نرم‌افزار ویرایش خودکار، همواره مورد تقاضای نویسندگان، انتشارات و سازمان‌های بسیاری است و هرگز از اهمیت آن کاسته نشده است. در این مقاله قصد داریم به بررسی ویژگی‌های افراد مناسب شغل ویراستاری بپردازیم با گرامرلی همراه باشید.
مهارت ها و ویژگی های یک ویراستار خوب چیست؟
ویراستار کسی است که به بخش های مختلف ویرایش می پردازد و خطاهای فنی، ناهماهنگی ها، غلط های نگارشی، املای کلمات و خطاهای محتوایی را اصلاح می کند و اهدافی چون ارتباط منطقی درون متنی، ثبات و هماهنگی در متن و وضوح و صحت آن را دنبال می کند. کسی که می خواهد ویراستاری کند باید از یکسری توانمندی های خاص برخوردار باشد. از جمله ی این توانمندی هایی که یک ویراستار متخصص باید داشته باشد عبارت هست از:
به جزئیات توجه دارد
فرد عادی وقتی در حال خواندن یک متن است تمام توجهش به معنای آن است و سعی دارد تا آن را به اتمام برساند و به قولی آخر داستان را بفهمد. اما ویراستار متخصص، متن را اینگونه نمی‌خواند بلکه تمام جزئیات را با دقت از زیر نظر می‌گذراند. هر فاصله اضافی اشتباهی بین کلمات، هر نیم فاصله رعایت نشده، هر ویرگول نابجا، هر پاراگرافی که با پاراگراف های پس و پیش خود هم‌خوانی و انسجام نداشته باشد و هر خطای نگارشی و دستوری دیگر توجه ویراستار را به خود جلب می‌کند.
ویژگی های یک ویراستار خوب ، صبور است
برای نظم دادن به نوشته و کوتاه کردن فاصله بین آنچه نویسنده نگاشته و آنچه که خواننده خوانده و برداشت می‌کند، بردباری و شکیبایی ضروری است. گاهی مجبور می‌شویم یک متن را چندین و چند بار بخوانیم و از کتب مرجع ویراستاری کمک بگیریم تا دچار اشتباه نشویم.
نظرات تخصصی و سازنده می‌دهد
اگر نوشته‌مان را بدهیم تا کسی بخواند و نظراتش را به ما بگوید، نظرات او حالت شخصی به خود می‌گیرد و این نه تنها ممکن است تاثیری در بهتر شدن کیفیت متن ما نداشته باشد بلکه حتی با اعمال این نظرات احتمال دارد بدتر هم بشود. تفاوت نگاه ویراستار متخصص و نگاه شخص غیرمتخصص در همین است. ویراستار سلیقه شخصی خود را بر روی متن اعمال نمی‌کند بلکه سعی می‌کند مواردی را که از نظر فنی یا تخصصی دچار مشکل است تصحیح یا بازنویسی کند.
ویژگی های یک ویراستار خوب ، روح اصلی متن را حفظ می‌کند
کار ویراستار متخصص این است که به نویسنده کمک کند تا او بتواند آنچه را که می‌خواهد به خواننده کتاب بگوید و با لحن رساتر و با جملات بهتر و قابل فهم تری ارائه دهد. گاهی برخی ویراستاران با دستکاری بیش از حد متن باعث می‌شود که محتوای متن نیز به نوعی دستخوش تغییر شود و لحن و روح اصلی نوشته از بین برود. در این صورت خواننده برداشت کاملا متفاوتی از پیام نویسنده خواهد داشت که قطعاً هیچ نویسنده‌ای از این اتفاق خرسند نمی‌شود.
به عنوان یک خواننده نقد می‌کند، نه به عنوان نویسنده
ویراستار در طول کارش خود را مدام جای خواننده می‌گذارد تا از دید یک خواننده ببیند که کتاب یا نوشته دچار چه نقص و ضعف‌هایی است. بنابراین تمام چیزی را که یک خواننده با آن مواجه است در نظر می‌گیرد؛ مثل نوع روایت، انتخاب کلمه، جمله‌بندی‌ها و…
ویژگی های یک ویراستار خوب ،خلاقیت دارد
گاهی ویراستار با نوشته‌ای روبرو می‌شود که روح ندارد و آنقدر خشک است که خواننده محال است حین خواندن آن متوجه گذر زمان نشود. گاهی نیز اثر چنان انباشته از واژگان رسمی و قلنبه سلنبه است که ویراستار مجبور است متن را کمی معتدل تر کند تا خواننده از این حجم از حشو و واژگان نابجا به ستوه نیاید. تمام این کارها مهارت خاصی می‌طلبد که لازمه آن خلاقیت است.
برای تغییراتی که اعمال می‌کند دلیل مستند و معتبر دارد
یک ویراستار متخصص و خوب مشکلات را پیدا می‌کند و دلیل چرایی آن را در نظر می‌گیرد. تا زمانی که متوجه نشود مشکل از کجاست و چه آسیبی به نوشته می‌زند نمی‌تواند تغییری در آن به وجود بیاورد.
اهل کتاب و مطالعه است
نمی‌توان ویراستاری را تصور کرد که با مطالعه و کتاب بیگانه باشد. کتاب و کلمات جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی یک ویراستار هستند. پس حتماً باید نسبت به آنها شوق داشته باشد و از هم‌نشینی با آنها دلزده نشود.
قابل اعتماد است
نویسنده به ویراستار اعتماد می‌کند و متن پیش‌نویس را در اختیار او قرار می‌دهد. ویراستار علاوه بر این‌که باید در انتقال مفاهیم امین باشد و اصل گفته‌های ویراستار را منتقل کند، هم‌چنین باید رعایت امانت کند و از اعتماد نویسنده سوءاستفاده نکند. یعنی نباید متن را بدون اجازه در اختیار دیگری قرار دهد یا بدتر از آن از ایده‌های نویسنده به نفع خود سوءاستفاده کند.
افزایش اهمیت ویراستاری در گذر زمان
با گسترش تکنولوژی و پیشرفت آن، برای بسیاری از مشاغل راه‌حل‌های متنوعی از جمله ظهور نرم‌افزارهای رایانه‌ای به وجود آمده است. شغل ویراستاری نیز از این قاعده مستثنا نیست. نرم‌افزارهای غلط‌یاب خودکار از جمله مواردی است که برای سهولت افراد مختلف، به ویژه ویراستاران پا به عرصه گذاشته است.
اما تمامی این موارد دلیل بر این نمی‌شود که شغل ویراستاری از دایرهٔ مشاغل مرتبط با کتاب، نشریه و مقالات مختلف کنار رفته باشد. برعکس به دلیل نیاز دوچندان به این شغل، ابزارهایی در جهت آسان‌سازی آن وارد بازار شده‌اند. با پیدایش مشاغل جدید، توضیح و تفسیر آنها نیز افزایش داشته است. همین موضوع سبب شده تا محتوای تألیفی برای کاربران نیاز به ویرایش و اصلاح داشته باشد.
ویژگی های که ویراستار خوب باید حتما داشته باشد
1- با کتاب مأنوس باشد: نمی‌توان ویراستاری را تصور کرد که با مطالعه و کتاب بیگانه باشد. کتاب و کلمات جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی یک ویراستار هستند. پس حتماً باید نسبت به آنها شوق داشته باشد و از هم‌نشینی با آنها دلزده نشود.
2- جزئی‌نگر و دقیق باشد: کوچکترین اشکالات دستوری، خطای نگارشی و جملاتی که باعث کژتابی می‌شوند، نباید از نگاه ویراستار دور بمانند. او باید با نهایت تمرکز و توجه به کار مشغول شود چون بدون تمرکز و دقت کافی ممکن است بعضی ابهامات و ایرادات مغفول واقع شوند.
3- درون‌گرا باشد: باید بتواند ساعت‌های طولانی به مطالعه و ویرایش بپردازد بدون آنکه احساس خستگی کند. یک‌جانشینی و بی‌وقفه تلاش‌کردن جزئی از کار یک ویراستار است.
4- امین و معتمد باشد:* نویسنده به ویراستار اعتماد می‌کند و متن پیش‌نویس را در اختیار او قرار می‌دهد. ویراستار علاوه بر این‌که باید در انتقال مفاهیم امین باشد و اصل گفته‌های ویراستار را منتقل کند، هم‌چنین باید رعایت امانت کند و از اعتماد نویسنده سوءاستفاده نکند. یعنی نباید متن را بدون اجازه در اختیار دیگری قرار دهد یا بدتر از آن از ایده‌های نویسنده به نفع خود سوءاستفاده کند.
5- کارهای تکراری و یکنواخت او را دلزده نکند: دوباره و چندباره خوانی با ویراستاری عجین شده و ممکن است یک متن به چندین مرتبه بازخوانی نیاز داشته باشد.
نرم‌افزار ویرایش خودکار راه‌حلی مناسب برای شغل ویراستاری
فرقی ندارد فرد تا چه اندازه به شغل خود علاقمند باشد. لحظاتی وجود دارند که افراد به دلیل فشار کاری و محدودیت زمان نتوانند به درستی وظایف حرفهٔ خود را انجام دهند. همین موضوع سبب شده تا پیشرفت فناوری از مشکلاتی که باعث فرسایش روحی و ذهنی می‌شود بکاهد. با استفاده از این ابزار، افراد می‌توانند با توجه کمتر به اشکالات ظاهری، به ویرایش محتوایی متن بپردازند.
همانطور که گفته شد افراد برای موفقیت در شغل ویراستاری باید دارای ویژگی شخصیتی با صبر و تحمل بالا، جزئی‌نگری، کمال‌گرایی و … باشند.
از جمله نرم افزار هایی که به ویرایش متن می پردازند می توان به Ginger، Prowritingaid ، Quillbot و … اشاره کرد.
