مهارت ها و ویژگی های یک ویراستار خوب چیست؟

برای نظم دادن به نوشته و کوتاه کردن فاصله بین آنچه نویسنده نگاشته و آنچه که خواننده خوانده و برداشت می‌کند، بردباری و شکیبایی ضروری است. گاهی مجبور می‌شویم یک متن را چندین و چند بار بخوانیم و از کتب مرجع ویراستاری کمک بگیریم تا دچار اشتباه نشویم.

اگر نوشته‌مان را بدهیم تا کسی بخواند و نظراتش را به ما بگوید، نظرات او حالت شخصی به خود می‌گیرد و این نه تنها ممکن است تاثیری در بهتر شدن کیفیت متن ما نداشته باشد بلکه حتی با اعمال این نظرات احتمال دارد بدتر هم بشود. تفاوت نگاه ویراستار متخصص و نگاه شخص غیرمتخصص در همین است. ویراستار سلیقه‌ شخصی خود را بر روی متن اعمال نمی‌کند بلکه سعی می‌کند مواردی را که از نظر فنی یا تخصصی دچار مشکل است تصحیح یا بازنویسی کند.

ویراستار در طول کارش خود را مدام جای خواننده می‌گذارد تا از دید یک خواننده ببیند که کتاب یا نوشته دچار چه نقص و ضعف‌هایی است. بنابراین تمام چیزی را که یک خواننده با آن مواجه است در نظر می‌گیرد؛ مثل نوع روایت، انتخاب کلمه، جمله‌بندی‌ها و…

اهل کتاب و مطالعه است

نمی‌توان ویراستاری را تصور کرد که با مطالعه و کتاب بیگانه باشد. کتاب و کلمات جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی یک ویراستار هستند. پس حتماً باید نسبت به آنها شوق داشته باشد و از هم‌نشینی با آنها دلزده نشود.

قابل اعتماد است

نویسنده به ویراستار اعتماد می‌کند و متن پیش‌نویس را در اختیار او قرار می‌دهد. ویراستار علاوه بر این‌که باید در انتقال مفاهیم امین باشد و اصل گفته‌های ویراستار را منتقل کند، هم‌چنین باید رعایت امانت کند و از اعتماد نویسنده سوءاستفاده نکند. یعنی نباید متن را بدون اجازه در اختیار دیگری قرار دهد یا بدتر از آن از ایده‌های نویسنده به نفع خود سوءاستفاده کند.

افزایش اهمیت ویراستاری در گذر زمان

با گسترش تکنولوژی و پیشرفت آن، برای بسیاری از مشاغل راه‌حل‌های متنوعی از جمله ظهور نرم‌افزارهای رایانه‌ای به وجود آمده است. شغل ویراستاری نیز از این قاعده مستثنا نیست. نرم‌افزارهای غلط‌یاب خودکار از جمله مواردی است که برای سهولت افراد مختلف، به ویژه ویراستاران پا به عرصه گذاشته‌ است.

اما تمامی این موارد دلیل بر این نمی‌شود که شغل ویراستاری از دایرهٔ مشاغل مرتبط با کتاب، نشریه و مقالات مختلف کنار رفته باشد. برعکس به دلیل نیاز دوچندان به این شغل، ابزارهایی در جهت آسان‌سازی آن وارد بازار شده‌اند. با پیدایش مشاغل جدید، توضیح و تفسیر آن‌ها نیز افزایش داشته است. همین موضوع سبب شده تا محتوای تألیفی برای کاربران نیاز به ویرایش و اصلاح داشته باشد.

ویژگی های که ویراستار خوب باید حتما داشته باشد

1- با کتاب مأنوس باشد: نمی‌توان ویراستاری را تصور کرد که با مطالعه و کتاب بیگانه باشد. کتاب و کلمات جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی یک ویراستار هستند. پس حتماً باید نسبت به آنها شوق داشته باشد و از هم‌نشینی با آنها دلزده نشود.

2- جزئی‌نگر و دقیق باشد: کوچکترین اشکالات دستوری، خطای نگارشی و جملاتی که باعث کژتابی می‌شوند، نباید از نگاه ویراستار دور بمانند. او باید با نهایت تمرکز و توجه به کار مشغول شود چون بدون تمرکز و دقت کافی ممکن است بعضی ابهامات و ایرادات مغفول واقع شوند.

3- درون‌گرا باشد: باید بتواند ساعت‌های طولانی به مطالعه و ویرایش بپردازد بدون آنکه احساس خستگی کند. یک‌جانشینی و بی‌وقفه تلاش‌کردن جزئی از کار یک ویراستار است.

4- امین و معتمد باشد:* نویسنده به ویراستار اعتماد می‌کند و متن پیش‌نویس را در اختیار او قرار می‌دهد. ویراستار علاوه بر این‌که باید در انتقال مفاهیم امین باشد و اصل گفته‌های ویراستار را منتقل کند، هم‌چنین باید رعایت امانت کند و از اعتماد نویسنده سوءاستفاده نکند. یعنی نباید متن را بدون اجازه در اختیار دیگری قرار دهد یا بدتر از آن از ایده‌های نویسنده به نفع خود سوءاستفاده کند.

5- کارهای تکراری و یکنواخت او را دلزده نکند: دوباره‌ و چندباره‌ خوانی با ویراستاری عجین شده و ممکن است یک متن به چندین مرتبه بازخوانی نیاز داشته باشد.

نرم‌افزار ویرایش خودکار راه‌حلی مناسب برای شغل ویراستاری

فرقی ندارد فرد تا چه اندازه به شغل خود علاقمند باشد. لحظاتی وجود دارند که افراد به دلیل فشار کاری و محدودیت زمان نتوانند به درستی وظایف حرفه‌ٔ خود را انجام دهند. همین موضوع سبب شده تا پیشرفت فناوری از مشکلاتی که باعث فرسایش روحی و ذهنی می‌شود بکاهد. با استفاده از این ابزار، افراد می‌توانند با توجه کمتر به اشکالات ظاهری، به ویرایش محتوایی متن بپردازند.

همانطور که گفته شد افراد برای موفقیت در شغل ویراستاری باید دارای ویژگی شخصیتی با صبر و تحمل بالا، جزئی‌نگری، کمال‌گرایی و … باشند.

از جمله نرم افزار هایی که به ویرایش متن می پردازند می توان به Ginger، Prowritingaid ، Quillbot و … اشاره کرد.