آشنایی با نحوه داوری مقالات ISI

آشنایی با نحوه داوری مقالات ISI : دانشمندان و محققان همواره در طول تاریخ در مورد داوری مقاله خود با ویراستاران و داوران به مشکل برمی‌خوردند تا آنجا که حتی دانشمندی چون آلبرت انیشتین نیز از این قاعده مستثنی نبوده است.

این مسئله امروزه با توجه به سرعت پیشرفت علم و همچنین تعداد روزافزون افرادی که در حوزه‌های گوناگون علمی فعالیت می‌کنند برای هر دانشمندو محققی یک مانع برای انتشار یافته‌هایش به حساب می‌آید. بنابراین اطلاع از روند داوری مقاله برای هر فرد علمی لازم و ضروری است. در ادامه با با نحوه داوری مقالات ISI آشنا می شوید با گروه گرامرلی امیر کبیر همراه باشید.

ISI چیست؟

در سال 1960 یوجین گارفیلد مؤسسه ای تأسیس کرد که تمرکز آن بر روی مباحث علمی انتشار یافته توسط دانشمندان و دانشجویان و ارزش گذاری بر روی آنها بود. نام این مؤسسه Institute for Scientific Information بود که به اختصار ISI نامیده می شد. این مؤسسه بعدها توسط مؤسسه علمی تامسون و در سال 1992 خریداری شد.

بعدها این مؤسسه به یکی از بزرگترین سرویس های حفظ و نگهداری مقالات معتبر علمی تبدیل شد. یکی از خدمات این پایگاه داده این است که دانشجویان می توانند بیشترین مقالاتی که در حوزه مطالعاتی آنها مورد ارجاع و مطالعه قرار گرفته بیابند.

هر ساله تعداد زیادی از مجلات معتبر علمی در لیست مؤسسه قرار می گیرند. در واقع هر مجله برای قرار گرفتن در فهرست مؤسسه باید یک سری مراحل ارزیابی را پشت سر بگذارد. از جمله مواردی که در مقالات و مجلات باید رعایت شوند اینست که عنوان مقاله، چکیده و کلمات کلیدی به زبان انگلیسی نوشته شوند و حتی المقدور منابع مقاله نیز به زبان انگلیسی معرفی شوند.

جزئیات فرآیند داوری مقالات ISI

فرآیند داوری تخصصی برای ژورنال‌های علمی در ده مرحله انجام می گیرد. البته این مراحل می تواند بین ژورنال‌های مختلف تا حدودی متفاوت باشد.

ارسال مقاله به ژورنال.
در این مرحله مقاله معمولا از طریق سیستم آنلاین به ژورنال مربوطه ارسال می‌کند. (موسسه پژوهش برتر در زمینه ارسال و ساب میت مقالات در ژورنال های ISI, ISC, SCOPUS و علمی پژوهشی داخلی دارای تجربه چندین ساله می باشد).
ارزیابی اولیه توسط ژورنال.
در این مرحله، مقاله صرفا از لحاظ ترکیب و ساختار بررسی می شود نه از لحاظ کیفیت علمی.
ارزیابی توسط سردبیر ژورنال.
سردبیر ژورنال بررسی می‌کند که این مقاله به اندازه کافی ابتکاری، اصیل و در گستره‌ی موضوعی آن ژورنال باشد و کاستی‌های اساسی در نگارش آن دیده نشود. در غیر این‌صورت، این مقاله ممکن است بدون بررسی بیشتر رد شود.
اختصاص یک ویراستار.
برخی از ژورنال‌ها دپارتمان ویراستاری دارند و در این صورت جهت ادامه روند داوری تخصصی، مقاله برای آن‌ها ارسال می‌شود.
ارسال دعوت‌نامه به داوران.
در این مرحله دعوت‌نامه‌ای به افرادی که تا حد ممکن در زمینه علمی مربوطه توانا و مجرب باشند و فاقد هرگونه تعارض منافع شناخته شده در زمینه مقاله مورد داوری باشند ارسال می‌گردد. تعداد این افراد در بین ژورنال‌های مختلف متغیر است. معمولاً برای جلوگیری از طولانی شدن زمان انتظار نویسنده، حداقل یک داور وحداکثر سه داور برای هر مقاله دعوت می‌شود.
پاسخ به دعوت‌نامه.
داوران پس از بررسی دعوت‌نامه با توجه به توانایی، تجربه و علایقشان نسبت به پذیرش یا رد دعوت‌نامه اقدام می‌نمایند. درصورت عدم پذیرش می‌توانند نسبت به پیشنهاد افراد مستعد جهت داوری نیز اقدام نمایند.
نقد و بررسی مقاله.
داوران زمان کافی را به‌منظور چندین بار مطالعه و بررسی مقاله صرف می‌کنند. درواقع، اولین مطالعه جهت شکل‌گیری ذهنیت و آشنایی اولیه با مقاله صورت می‌گیرد. درصورتی که در اولین مطالعه مشکلات جدی و عدیده مشاهده گردد، داور می‌تواند نسبت به رد مقاله اقدام کند. درغیر این‌صورت، به تعداد بیشتری بررسی مقاله صورت می‌پذیرد و هم‌چنین یادداشتی از بررسی دقیق مقاله و راه‌های مشخصی برای رفع خطاهای احتمالی موجود در مقاله نیز به صورت هم‌زمان تهیه می‌گردد. در نهایت نتیجه بررسی‌ها به همراه نظر نهایی رد Reject یا تایید Accept و یا درخواست بررسی مجدد مقاله Revise به نویسنده اعلام می‌شود.
بررسی نظرات داوران.
ژورنال جهت اخذ تصمیم نهایی، نظرات داوران را بررسی نموده و در صورتی‌که اختلاف نظر قابل توجهی در آرا وجود داشته باشد، نسبت به دعوت تعداد بیشتری از داوران اقدام می‌کند.
اعلام نتیجه به نگارنده مقاله.
ژورنال نتیجه و تصمیم نهایی را به همراه نکات بررسی شده توسط داوران به نگارنده مقاله ارسال می‌کند. ارسال یا عدم ارسال نام داوران بسته به موسسه متفاوت می‌باشد.
مراحل نهایی.
اگر مقاله پذیرفته شود، اقدامات لازم جهت انتشار آن صورت می‌گیرد. در صورتی‌که مقاله رد یا جهت بررسی مجدد به نگارنده مقاله ارسال گردد، وی می‌تواند با توجه به کامنت‌های ارزشمند داوران نسبت به بهبود مقاله اقدام نماید. هم‌چنین پس از اصلاح مقاله، نتیجه جهت بررسی مجدد به داوران ارسال می‌شود، مگر در شرایطی که آن‌ها عدم تمایل به بررسی مجدد مقاله را اعلام کرده باشند. هم‌چنین در صورتی که تنها مشکلات جزیی در مقاله دیده شده باشد، ممکن است ویراستار ژورنال، اقدام به ویرایش مقاله کند.

در طول دوران داوری مقالات چه باید کرد؟

پاسخ به این پرسش، صبر است و صبر و صبر و البته پیگیری هوشمندانه و با برنامه. بر اساس تجربیات گذشته دیگر محققین، پیشنهاد می‌شود هر دو یا سه ماه یکبار با داوران و ویراستاران مجله از طریق پلتفرم ژورنال، ارتباط داشته باشید و پیگیر وضعیت مقاله خود شوید.

سعی کنید همواره در متن ارسالی اشتیاق خود را به انتشار مقاله در آن ژورنال بیان کنید و تاکید کنید که این مقاله را تنها برای همان مجله ارسال کرده‌اید. اشاره کنید که آن مجله برای شما بسیار اهمیت دارد و اگر مراجع مقاله‌تان نیز قبلا در این ژورنال منتشر شده‌بوده‌اند، به این مسئله تاکید کنید و بنویسید که انتشار این مقاله برای مجله چه ارزش افزوده‌ای را به دنبال خواهدداشت. فراموش نکنید که ویراستاران باید مجاب شوند که مقاله شما ارزش انتشارش را دارد.

پس از داوری مقالات مرحله اول چه می‌شود؟

اگر نتیجه تصمیم کلی داوران و نمره‌ای که به کلیت مقاله شما می‌دهند، چاپ مقاله را به ویراستار پیشنهاد دهد، به احتمال زیاد ویراستار از شما درخواست برخی ویرایش‌های کلی یا جزئی را خواهد‌کرد.

کلی یا جزئی بودن ویرایش بستگی به اهمیت موضوع، ملاحظات مجله، نگرش داوران و احتمالا نیاز به اصلاحات زبانی و گاهی ساختاری و نیز اصلاح گراف‌ها و جداول و در برخی موارد نیاز به اضافه کردن برخی نتایج دیگر به مقاله دارد. سپس شما مدت مشخصی را فرصت خواهیدداشت که نسخه متنی مقاله‌تان را طبق نظر داوران بازنویسی و ویرایش کنید.

در نهایت نامه‌ای به ویراستار و داوران می‌نویسید و به تک تک موارد اشاره‌شده پاسخ می‌دهید و نسخه ویرایشی جدید را نیز برای بررسی ارسال می‌کنید. در این مرحله در صورت اینکه شما پاسخ کافی و قابل دفاع به درخواست‌های داوران داده‌باشید، ویراستار مجددا مقاله را به داوری می‌گذارد و یا خودش مستقیما مقاله را تائید خواهدکرد.

اگر مقاله شما به تائید نهایی برسد، مقاله شما در لیست انتظار چاپ شماره‌های آتی مجله قرار خواهدگرفت.

معیارهای مشترک بین مجلات مختلف

رد یا تایید مقالات علمی پژوهشی در مجلات بین‌المللی تابع قوانین است که در تمام مجلات در نظر گرفته می‌شود. در این بخش به معرفی معیارهای مشترک میان تمام مجلات را بررسی می‌کنیم:

اهداف مجله

پیش از این هم گفتیم؛ یکی از معیارهایی که یک ویراستار ممکن است یک مقاله را همان ابتدا رد کند، هم‌راستا نبودن آن با اهداف مجله است. اهداف مجله را می‌توان در وب سایت مجله در قسمت آیین نامه‌های مجله یافت.

پس نویسنده باید در انتخاب مجله هوشمند باشد.

سابقه انتشارات مجله

اگر مقالاتی هم موضوع یا با حوزه یکسان سابقا در مجله‌ای منتشر شده احتمال پذیرش مقاله جدید در همان حوزه و موضوع بسیار بالا می‌رود.

رشته تحصیلی و تخصصی داور و ویراستار

اینکه یک محقق برای انتخاب مجله، برای چاپ مقاله خود باید بسیار دقت کند، شامل توجه به رشته تحصیلی ویراستار و داوری که مجله با آنها کار می‌کند نیز دارد. وقتی مقاله یا تحقیقی مرتبط با رشته تحصیلی داوران و ویراستاران یک مجله باشد امکان آنکه توجه و چه بسا رضایت آنها را جلب کند بیشتر خواهد بود. پس اطلاع از این موضوع محقق را یک گام به سمت چاپ مقاله‌اش نزدیک‌تر می‌کند.

نوآوری مقاله

بسیاری از مقالات در داوری مقالات رد شده‌اند به این خاطر که نتوانستند نشان دهند که مفهوم تازه‌ای را معرفی می‌کنند یا یافته‌های جدیدی به تحقیقات قبلی افزوده‌اند پس نظر داوران را جلب نکرده‌اند.

روش و متد تحقیق

استفاده از روش های پیشرفته و به‌روز اعتبار بالاتری نزد داوران دارد، ضمن آن بیان انگیزه و دلیل استفاده از روش و متد انتخاب شده هم اهمیت ویژه‌ای دارد. ارائه آمار دقیق، توضیح آزمایش‌ها در بخش روش‌ها، معرفی منطقی داده‌ها و ارائه نتایج در جدول و شکل‌های دقیق و گویا به جلب رضایت کسانی که داوری مقالات را انجام می‌دهند بسیار کمک می‌کنند.

کیفیت داده‌ها

عدم کیفیت مطلوب داده‌ها علت رد بسیاری از مقالات است. به علاوه مطالعات با نتایج منفی با آنکه می توانند بسیار مهم باشند برای مجلات بسیاری در اولویت نیستند. یک مطالعه منفی باکیفیت می تواند نادرست بودن الگوی غالبی را نشان دهد. اما این دیگر به هنر نویسنده وابسته است که با توضیحات مناسب و گویا حق مطلب را ادا کند.

ضریب تاثیر

ضریب تاثیر، اندازه تمام استنادهای صورت گرفته بر اساس تمام مقالات چاپ شده در مدت مشخصی از زمان (بین 2تا5 سال)را نشان می‌دهد.

ضریب تاثیر بالای یک مقاله ضریب تاثیر مجله را هم بالا خواهد برد. مقالاتی که انگیزه و طراحی خوبی دارند و شامل نتایج جدیدی هستند معمولا مقبول‌اند.

دستورالعمل‌های مجله

مجله‌ها معمولا دستورالعمل‌هایی برای بیان قالب مورد نظرشان برای مقالات، به عنوان مثال طول مقاله، قالب متن یا صفحه بندی و… ، در وب سایتشان ارائه می‌دهند که لازم است نویسندگان مقالات خود را طبق آنها تنظیم کنند. در ضمن اگر مقاله با متنی روان ترجمه نشده باشدی در هیچ یک از مجلات قابلیت چاپ را نخواهد داشت.

Wordtune (وردتیون) در سال 2018 به عنوان یک نرم افزار ویرایشگر نوشتار ایجاد شد. این برنامه از ابزارهای هوش مصنوعی مدرن و مدل های زبانی استفاده می کند به همین دلیل است که می تواند متن را بفهمد و راه های مختلفی را برای بازنویسی یک جمله بدون تغییر معنای جمله پیشنهاد کند.

رعایت اصول اخلاقی و قانونی

اینکه نویسنده تمام قوانین و مقررات داخلی و بین‌المللی را رعایت کرده باشد باعث آرامش خاطر ناشران است. بسیاراند مقالاتی که با سرقت ادبی یا علمی باعث دردسر آنان شده‌اند. یا حامیان مالی یک تحقیقات برای فاش کردن نتایج و ضایع کردن منافع مالیشان از ناشران شکایت کرده‌اند.

از بیان تمام مطالبی که گفته شد این نتیجه حاصل می‌شود که دانشمندان و محققین علاوه بر آموزش‌های علمی و تخصصی خود نیاز دارند برای اینکه بتوانند نتایج تحقیقات و آزمایش‌های خود را از مرحله داوری مقالات گذرانده و به انتشار برسانند باید آموزش‌های لازم را در زمینه مقاله نویسی و ارائه مطلب نیز ببینند و نکات مهم مورد نظر ناشران را رعایت کنند. یا اینکه برای ارائه مقالات خود از همکاری افراد توانمند در این زمینه استفاده کنند.