ساختار پایان نامه به چه شکلی است؟

تحقیقات پایان نامه و نگارش نتیجه این تحقیقات، از اصلی‌ترین دغدغه‌های فکری دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. مهم‌ترین مسئله در رابطه با پایان نامه نحوه نگارش صحیح آن و رعایت اصول نگارشی پایان نامه در قالب استانداردهای اعلام شده از جانب دانشگاه است. در این راستا در مطلب حاضر قصد داریم به ساختار پایان نامه و  معرفی قالب استاندارد نگارش پایان نامه بپردازیم. با گروه گرامرلی همراه باشید.

ساختار پایان نامه

قالب نگارشی و ساختار پایان نامه ممکن است برای دانشگاه‌های مختلف به صورت جزئی متفاوت باشد. با این حال قالب استانداردی برای نگارش پایان نامه معرفی گشته است که در اغلب دانشگاه‌ها مورد تایید است. در این مطلب به معرفی این قالب و توضیح مختصری در رابطه با بخش‌های مختلف خواهیم پرداخت.

در حالت کلی قالب اصلی پایان نامه از 4 بخش زیر تقسیم می‌شود:

1. جلد
2. بخش آغازین
3. متن اصلی
4. بخش پایانی

هر کدام از بخش‌های مذکور از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

جلد

جلد، نخستین جزء پایان نامه است که در اولین نگاه، به چشم خواننده می آید و تصویری اجمالی و کلی از محتوای پایان نامه را باز می نماید.

بدین جهت، درج مشخصات کلی پایان نامه در جلد ضروری است. این مشخصات عبارت است از. آرم مرکز عالی آموزشی و پژوهشی، مقطع تحصیلی (دکتری ـ کارشناسی ارشد)، رشته تحصیلی، عنوان، نام استاد راهنما، نام استاد یا استادان مشاور، نام دانشجو (پدید آورنده)، سال تحصیلی، شماره جلد.

بر روی عطف (آن بخش از پایان نامه که دو جلد را بهم پیوند می دهد) نیز معمولاً اطلاعات کوتاهی مانند عنوان و پدید آورنده درج می گردد.

بخش آغازین از ساختار پایان نامه

• صفحه به نام خدا

وجود این صفحه در پایان نامه ضروری است.

• صفحه عنوان

این صفحه شامل عناصر نشان دانشگاه، نام دانشگاه، نام دانشکده، رشته تحصیلی، گرایش تحصیلی، مقطع تحصیلی، عنوان پایان نامه، نام و نام خانوادگی دانشجو، نام و نام خانوادگی اساتید راهنما، نام و نام خانوادگی اساتید مشاور و ماه و سال دفاع از پایان نامه است و وجود آن در داخل پایان نامه اجباری است.

• برگ اصالت و مالکیت اثر

این صفحه شامل گواهی اصالت و درستی محتوا، دارندگان حقوق معنوی و مادی، امکان و چگونگی استفاده از محتوا، ایمیل دانشگاهی و شخصی دانشجو است و وجود این برگ در پایان نامه اجباری است.

• برگ تایید هیئت داوران و یا صورت جلسه دفاع

این برگ شامل اطلاعات پارسا ( سامانه ثبت پایان نامه و رساله ) ، نام و نام خانوادگی دانشجو، تاریخ خورشیدی دفاع از پایان نامه، نمره ارزیابی، نام و نام خانوادگی و درجه علمی و ایمیل اعضای هیئت داوران، امضای هیئت داوران، نام و نام خانوادگی و سمت و امضای نماینده دانشگاه است. وجود این برگ در پایان نامه اجباری است.

• صفحه تقدیم

وجود این بخش و اجزای تشکیل دهنده این بخش کاملا اختیاری و تحت نظر دانشجوست.

• صفحه سپاسگزاری

وجود این بخش و اجزای تشکیل دهنده این بخش کاملا اختیاری و تحت نظر دانشجوست.

• چکیده

این بخش شامل مقدمه، هدف، روش تحقیق، یافته‌ها و نتایج کسب شده از تحقیق است و وجود آن در پایان نامه ضروری است.

• کلید واژه

در این بخش بایستی کلید واژه‌های مرتبط با موضوع پایان نامه آورده شود. تعداد کلید واژه باید مابین 3 تا 7 واژه باشد.  وجود کلید واژه در پایان نامه اجباری است.

• فهرست نوشته

فهرست پایان نامه شامل عناوین اصلی و فرعی در داخل متن اصلی و صفحه مربوط به هر عنوان است. وجود فهرست در پایان نامه اجباری است.

• فهرست نشانه‌ها، نمادها و کوته نوشت‌ها

منظور از کوته نوشت‌ها کوتاه شده یک واژه یا عبارت است. این بخش از 3 قسمت مذکور تشکیل شده و وجود آن در پایان نامه اجباری است.

• فهرست جداول

فهرست جداول شامل عناوین جداول و صفحات مربوط به آنهاست و در صورتی که در محتوای پایان نامه جدولی وجود داشته باشد، وجود این بخش اجباری است.

• فهرست شکل‌ها

فهرست شکل‌ها شامل عنوان شکل‌ها، تصاویر، نقشه‌ها و عکس‌ها و صفحات مربوط به هر یک از این موارد است. در صورتی که در محتوای پایان نامه هر کدام از موارد مذکور وجود داشته باشد، وجود این بخش اجباری است.

• فهرست نمودارها

فهرست نمودارها شامل عناوین نمودارها و صفحات مربوط به آنهاست و در صورتی که در محتوای پایان نامه نمودار وجود داشته باشد، وجود این بخش اجباری است.

• فهرست پیوست‌ها

فهرست پیوست‌ها شامل عناوین پیوست‌ها و شماره صفحات مربوط به آنهاست و در صورتی که در انتهای پایان نامه پیوست وجود داشته باشد، وجود این بخش اجباری است.

اکانت های پرمیوم پژوهشی را با قیمت منطقی ار فروشگاه گرامرلی تهیه کنید.

متن اصلی از ساختار پایان نامه

بخش متن اصلی شامل فصول مختلف پایان نامه است. بدیهی است که وجود این بخش در پایان نامه اجباری است. توضیحات مربوط به فصول پایان نامه در مطالب قبلی مورد بحث قرار گرفته است.

 بخش پایانی از ساختار پایان نامه

چک لیست پایان نامه

برای اطمینان از اینکه همه موارد ضروری را در پایان نامه آورده‌اید از این چک لیست ساده استفاده کنید.

• صفحه عنوان من شامل تمام اطلاعات مورد نیاز دانشگاهم است.
• من از تمام کسانی که کمکم کرده‌اند تشکر کرده‌ام.
• بخش چکیده، خلاصه‌ای از پایان‌نامه را ارائه داده و به خواننده دید روشنی از یافته‌ها یا استدلال‌های اصلی من می‌دهد.
• من فهرست مطالب را برای کمک به خواننده جهت هدایت در پایان نامه ایجاد کرده‌ام.
• فهرست مطالب من شامل عناوین تمام فصل‌ها است. اما صفحه عنوان، سپاس‌گزاری‌ها و چکیده را شامل نمی‌شود.
• مقدمه من به طریقی جذاب به موضوع اشاره می‌کند و با تحقیق من مرتبط است.
• مقدمه من با بیان سوالات و اهداف تحقیق، جهت تحقیقات من را به روشنی مشخص می‌کند.
• مقدمه من شامل یک نمای کلی از ساختار پایان نامه است.
• من مهم‌ترین ادبیات موضوعی را برای نشان دادن وضعیت دانش فعلی در مورد موضوع مورد بررسی خود مرور کرده‌ام.
• بخش مرور ادبیات موضوعی من فقط خلاصه‌ای از کارهای قبلی نیست بلکه به طور انتقادی با منابع درگیر است و نقاط قوت و ضعف تحقیقات موجود را نشان می‌دهد.
• مرور ادبیات موضوعی من درباره الگوها، مضامین و مباحث موجود در ادبیات بحث می‌کند.
• مرور ادبیات موضوعی من نشان می‌دهد که پایان نامه چگونه یک شکاف را برطرف می‌کند یا به موارد جدیدی در تحقیقات موجود کمک می‌کند.
• به طور واضح چارچوب نظری تحقیق خود را شرح داده‌ و تئوری‌ها و مدل‌هایی را که از رویکرد من پشتیبانی می‌کنند توضیح می‌دهم.
• روش خود را به طور کامل شرح داده‌ و توضیح می‌دهم که چگونه داده‌ها را جمع‌آوری و تحلیل کرده‌ام.
• به طور خلاصه و عینی تمام نتایج مربوطه را گزارش داده‌ام.
• در بخش بحث و گفت‌وگو معنی نتایج را ارزیابی و تفسیر کرده‌ام.
• به هر گونه محدودیت مهم در نتایج اعتراف کرده‌ام.
• در نتیجه‌گیری پاسخ سوال اصلی تحقیق خود را به روشنی بیان کرده‌ام.
• مفاهیم نتیجه‌گیری خود را به روشنی توضیح داده‌ و تأکید کرده‌ام که تحقیقات من چه دید جدیدی داشته است.
• توصیه‌های مربوطه را برای تحقیقات یا تمرینات بیشتر ارائه داده‌ام.
• در صورت مرتبط بودن، ضمیمه‌هایی را با اطلاعات تکمیلی وارد کرده‌ام.
• هر بار که از کلمات، ایده‌ها یا اطلاعاتی از یک منبع استفاده کرده‌‌ام به آنها در متن ارجاع داده‌ام.
• در انتهای پایان نامه تمام منابع را در فهرست مراجع ذکر کرده‌ام.
• به طور مداوم از قوانین سبک استنادی خود پیروی کرده‌ام.
• تمام دستورالعمل‌های قالب‌بندی ارائه شده توسط دانشگاه خود را دنبال کرده‌ام.

اگر تمام این موارد را در زمان نگارش پایان‌ نامه رعایت کرده باشید می‌توانید از اینکه پایان ‌نامه خوبی ارائه می‌دهید اطمینان حاصل کنید.

جمع‌بندی

پایان نامه یا تز یک سند طولانی مربوط به دوره دکترا یا کارشناسی ارشد و گاهی اوقات کارشناسی است که بخش‌های مختلفی دارد. اینکه برای نوشتن یک پایان نامه از کجا شروع کنیم و چه بخش‌هایی را در این سند بگنجانیم بسیار مهم است. ما در این مقاله شما را با نحوه نگارش پایان نامه آشنا کردیم. برای طراحی ساختار پایان‌ نامه خود تنها کافی است به مواردی که در این مقاله آمده توجه کنید.