روش‌های رفع پلاجیاریسم

روش‌های رفع پلاجیاریسم : پلاجریزم یا پلاجریسم (Plagiarism) مقاله یکی از مهمترین مواردی است که باید قبل از ارساله مقاله خود به ژورنال بررسی کنید. درخیلی از موارد، پلاجریزم یا سرقت علمی مقاله عمدی نیست اما به دلیل ناآگاهی برخی محققان از درصد مجاز پلاجریزم و روش های بررسی آن باعث می شوند که مقاله آنها با درصد مشابهت زیادی ریجکت شود. به دلیل اهمیت بالای این موضوع، در این مقاله قصد داریم به نحوه رفع پلاجیاریسم بپردازیم با گروه گرامرلی امیر کبیر همراه باشید.

سرقت علمی یا دزدی ادبی چیست؟

واژۀ Plagiarism از کلمۀ لاتین plagiarius گرفته شده است؛ این کلمه به معنی آدم‌رباست! فرهنگ لغت Merriam Webster دزدی ادبی را به شکل زیر تعریف می‌کند:

to steal and pass off (the ideas or words of another) as one’s own : use (another’s production) without crediting the source.

دزدیدن و استفاده کردن از ایده‌ها یا کلمات شخص دیگر به‌عنوان ایده‌ها و کلمات خود و به صورت کلی استفاده از تولید فرد دیگر بدون ارجاع به منبع را پلیجیریسم می‌گوییم.

اولین‌بار این لغت در سال ۱۶۲۱ وارد فرهنگ انگلیسی آکسفورد شد و در سال ۱۹۹۹ کمیتۀ اخلاق نشر، تعریف دقیقی برای سرقت ادبی ارائه کرد:

به استفادۀ غیرعمدی، عمدی و یا بی‌ملاحظه از ایده‌ها، عبارات، کلمات و یا استنادات و ادعاهای دیگران بدون توضیح، قدردانی و استناد درست به صاحب اثر یا ایده، سرقت ادبی یا علمی گفته می‌شود.

هنوز باورتان نشده و می‌پرسید واقعاً استفاده از ایده‌های شخص دیگر هم دزدی محسوب می‌شود؟

بله! هر چیزی که مالکیت آن را نداشته باشید و بدون اجازه از آن استفاده کرده و یا اشاره‌ای به منبع آن نکنید، دزدی محسوب می‌شود. Plagiarism در مورد نمودار و تصاویر هم صدق می‌کند.

پلاجیاریسم و تاثیر آن در اعتبار مقالات علمی

رفع پلاجیاریسم و آشنایی با روش‌های انجام این کار، یکی از دغدغه‌های مهم پژوهشگران، دانشجویان ارشد، دکترا و به طور کل تمام افرادی است که قصد نگارش مقاله‌ علمی دارند. در صورت بی‌توجهی به قوانین پلاجیاریسم، مقاله متهم به سرقت ادبی شده و از اعتبار آن کاسته می‌شود.

این اتفاق در بسیاری از موارد ناخواسته و به علت عدم آشنایی پژوهشگر با پلاجیاریسم یا سرقت ادبی رخ می‌دهد؛ با این حال، سرقت ادبی به صورت سهو یا عمد، مشکلات زیادی مانند بی اعتباری مقاله و گاها جریمه پژوهشگر را به دنبال دارد که این جدای از هدر رفتن زمان و هزینه‌ای است که صرف پژوهش و آماده‌سازی مقاله شده است.

انواع Plagiarism

به طور کلی اگر سرقت در حوزۀ ادبیات باشد، سرقت ادبی نامیده می‌شود، اگر در حوزۀ هنر باشد، دزدی هنری و اگر در یک پژوهش علمی شاهد چنین چیزی باشیم، سرقت علمی اتفاق افتاده است.

• سرقت ادبی مستقیم: در این نوع دزدی،کاملاً سرراست و بدون شوخی، جملات و نقل‌قول دیگران را بیان کرده و هیچ اشاره‌ای هم به منبع نمی‌کنند؛ به عبارتی قصد دارند آن را رسماً به نام خود ثبت کنند!
• سرقت ادبی موزاییکی: در این فرم از سرقت ادبی، از چندین متن استفاده می‌کنند و تکه‌های مختلف را در کنار هم می‌چسبانند؛ دقیقاً مانند موزاییک!

• سرقت ادبی سهوی: دزدی ادبی کرده‌اید اما روحتان هم خبر ندارد؛ چگونه؟ اصول رفرنس‌دهی را به‌خوبی رعایت نکرده‌اید، از آثار خود چیزی نقل کرده‌اید یا بی‌اختیار از چیزی الهام گرفته و خود را در مخمصه انداخته‌اید!
• سرقت ادبی چارچوبی: شاید شما مفهوم جدیدی را برسانید و ایدۀ درون ذهنتان هم از نزدیکی هیچ مقاله‌ای رد نشده باشد، اما استفاده از قالب مقالۀ شخص دیگر هم می‌تواند شما را به دردسر بیندازد! این نوع سرقت ادبی را می‌توان در قالب‌های شعری هم دید.

• سرقت علمی از خود: احتمالاً با خود می‌گویید این که نباید دزدی محسوب شود اما محسوب می‌شود. 🙂

• نقل‌قول و بازنویسی بدون اشاره به منبع: نوعی از بازنویسی وجود دارد که شما نکات کلیدی منابع مختلف را استفاده می‌کنید و طوری آن را جلوه می‌دهید که انگار تمام این موارد از ایده‌های خود شماست. بازنویسی و پارافریز مقاله اگر به درستی انجام شود ایرادی ندارد اما وقتی نامی از کسانی که از دانششان در مقاله استفاده کرده‌اید نیاورید، مرتکب سرقت علمی شده‌اید.
• سرقت علمی در همکاری: گاهی پیش می‌آید که در پروژه‌هایی که چندین نفر با هم آن را جلو می‌برند، یک نفر احساس زرنگی کند و همه چیز را به نام خود به انتها برساند، یک اقدام بسیار ناجوانمردانه که زحمات نفرات دیگر را زیر سؤال می‌برد.

• سرقت علمی با پرداخت هزینه یا تبانی: بارها پیش آمده که در سطح شهر تبلیغاتی مبنی بر نوشتن پایان‌نامه یا مقالۀ علمی ببینیم. استفاده از این نوع مقالات دزدی است، حتی اگر فردی که مقاله را نوشته کاملاً راضی باشد و با میل و رغبت اثرش را به شما داده باشد. این موضوع تنها با پرداخت پول نیست و گاهی هم به‌صورت تبانی اجرا می‌شود.

پنج روش رفع پلاجیاریسم مقاله

خوشبخاته، جای نگرانی نیست. اکنون که کاملا می دانید پلاجریزم چیست و چقدر برایتان مشکل ساز است، رفع پلاجریسم مقاله تان کار راحتی است. برای اینکه به شما کمک کنیم تا از این کابوس خلاص شوید در اینجا مراحل رفع سرقت ادبی مقاله ارائه شده است:

وقتی به ایده یا عبارتی اشاره می کنید که متعلق به شما نیست و از زبان شما گفته نشده، برای رفع پلاجریسم مقاله تان از نقل خود استفاده کنید. سپس نام کامل منبع و تاریخ انتشار را مشخص کرده و منبع اصلی استناد دهید.

2-استفاده از نقل قول را فراموش نکنید

مقاله تان را دوباره بخوانید، اگر جمله یا عبارتی را نوشته اید که از زبان شخص دیگری است، ساده ترین و در عین حال واضح ترین راه جلوگیری از سرقت ادبی، استفاده از علامت نقل قول در دو طرف متن است که نشان می دهد این جملات از زبان شما گفته نشده و متعلق به فرد دیگری است. البته در نقل قول مستقیم هم باید منبع را ذکر کنید تا خوانندگان متوجه شوند نقل قول در کدام رفرنس استفاده شده است و چه کسی آن را گفته.

3-برای رفع پلاجریسم مقاله آن را پارافریز کنید

شما نباید کلمه به کلمه مقاله مرجع را کپی پیست کنید! اگر چنین است مقاله تان حتما باید بازنویسی شود. پارافریز مهمترین مرحله رفع پلاجیاریسم مقاله است. تنها جابجایی جملات، تغییر افعال یا استفاده از مترادف کلمات نمی تواند پارافریز باشد. نحوه پارافریز صحیح اهمیت زیادی دارد. باید به نحوی آن را بازنویسی کنید که معنی و مفهوم اصلی جمله حفظ شود. اگر پارافریز به درستی انجام نشده باشد امکان دارد بعنوان سرقت ادبی در نظر گرفته شود.

سعی کنید بیش از حد از کلمات یا عبارات مشابه استفاده نکنید. نکته دیگر اینکه باید پارافریز بدون تغییر معنی جملات انجام شود. به خاطر داشته باشید شما حتی وقتی بازنویسی انجام می دهید باز هم دارید از ایده دیگران استفاده می کنید پس باید حتما منبع آن را هم ذکر کنید. بازنویسی نباید به نوعی باشد که از معنا و مفهوم جمله اصلی فاصله داشته باشد.

4- رفع پلاجیاریسم با داشتن نوآوری

به جای اینکه طوطی وار فقط از کارهای دیگران کپی برداری کنید ایده ای نو ارائه دهید. مقالات را بررسی کنید ببینید چه نقطه نظر یا دیدگاهی می توانید ارائه دهید که کاملا متعلق به خودتان باشد. به خاطر داشته باشید شما هم یک نویسنده هستید. از مطرح کردن ایده هایتان نترسید. به خاطر داشته باشید حتی زمانی که می خواهید ایده ای که متعلق به خودتان است را مطرح کنید باز هم باید دستورالعمل های جلوگیری از پلاجریسم را رعایت کنید چرا که استفاده کردن از مقالات پیشین خودتان بدون اجازه اساتید نیز نوعی سرقت ادبی است.

اگر در رابطه با موضوعی قبلا چندین مقاله نوشته اید شاید وسوه شوید که بعضی از محتواها را از مقالات قبلی خودتان کپی کنید. این کار هم نوعی سرقت ادبی است.

هر کسی ممکن است خواسته یا ناخواسته دچار پلاجریسم مقاله شده باشد. پزشکان، وکلا، دانشجویان رشته های مختلف و حتی اساتید! شاید اکثر ما هم اطلاع نداشته باشیم که سرقت ادبی صورت گرفته است.

بهترین راه برای پلاجریزم مقاله این است که ابتدا با استفاده از یک نرم افزار درصد سرقت ادبی و جملاتی که نیاز به پارافریز دارند را پیدا کنید. نرم افزارهای آنلاین و تحت وب زیادی هستند که کار تشخیص سرقت ادبی را بصورت رایگان یا پولی انجام می دهند. کافیست به سایت آنها سری بزنید و مقاله خود را با این ابزارها بررسی کنید. برخی از این نرم افزارها عبارتنداز:

1-بررسی سرقت ادبی با ( iThenticate )

2-افزونه گرامرلی ( Grammarly )

3-وب سایت پیپر ریتر ( Paper Rater )

4-نرم افزار کپی اسکیپ ( Copy Scape )