از سرقت ادبی از خود (Self-plagiarism) چه می دانید؟

سرقت ادبی از خود (Self-plagiarism) چیست؟ استفاده محقق و پژوهشگر از مضامین پژوهش و مقاله قبلی خود با عنوان و قالب جدید بدون اینکه حرف جدیدی برای گفتن داشته باشد و یا استناد و ارجاعی به مقاله قبلی خود بدهد به عبارتی زمانی که نویسنده مقاله بدون اینکه به خواننده بگویید این کار در جای دیگری ارائه شده است از نوشته های قبلی خود استفاده کند مرتکب خود سرقتی شده است برای مطالعه بیشتر در مورد سرقت ادبی از خود تا انتها مقاله با گروه گرامرلی همراه باشید.

سرقت علمی از خود یا self-plagiarism چیست؟

استفاده پژوهش‌گر از مضامینی که در مقاله‌های قبلی‌اش نوشته است سرقت علمی از خود یا self-plagiarism نامیده می‌شود. اگرچه این اقدام از خطوط قرمز سرقت ایده‌های دیگران عبور نمی‌کند و نسبت به سرقت علمی از دیگران حساسیت برانگیز نیست، اما در صنعت نشر مقاله مسئله‌ساز است.

علاوه بر تکرار واژه‌به‌واژه متن، سرقت علمی از خود یا self-plagiarism شامل انتشار مقاله در دو ژورنال متفاوت نیز می‌شود که معمولاً انتشار دوگانه نامیده می‌شود. بنابراین، بهتر است که به کارهای قبلی‌تان به‌طور کامل ارجاع دهید، حتی اگر به اختصار به یکی از ایده‌های قدیمی یا مشاهدات انتشاریافته گذشته‌تان گریزی می‌زنید.

چرا برخی محققان گرفتار سرقت ادبی می‌شوند؟

ممکن است سرقت ادبی از خود، بدترین نوع سرقت ادبی نباشد اما در هر حال غیر قابل قبول است. با این وجود، چرا برخی پژوهشگران مرتکب سرقت ادبی می‌شوند؟

فشاری که روی پژوهشگران وجود دارد، یکی از پاسخ‌های محتمل این سوال است. به عبارت دیگر، محققان باید بین انتشار مقاله یا نابودی یکی را انتخاب کنند. چراکه اگر فاصله زمانی زیادی بین انتشار مقالات بیفتد، رتبه علمی محقق افت می‌کند و وجه علمی وی را خدشه‌دار می‌کند. بنابراین برخی محققان برای پیشرفت شغلی و جذب بودجه، ناگزیر به استفاده مجدد از کارهای قبلی خود می‌شوند

برخی دیگر از پژوهشگران نیز با آسیب‌های سرقت ادبی آشنا نیستند و این کار را بلامانع می‌دانند. حتی ممکن است فکر کنند که چون خودشان نویسنده هستند، دست‌شان برای انجام هر کاری باز است. البته رفرنس‌دهی به کارهای قبلی، معمولا قابل قبول است و ایرادی ندارد (البته اگر به‌درستی انجام شود). با این حال، ارائه آثار منتشرشده به عنوان محتوای جدید، باعث گمراه شدن خوانندگان می‌شود.

در چه مواردی سرقت ادبی از خود قابل قبول است؟

پیش از این که به این سوال پاسخ دهیم، باید مجددا تاکید کنیم که سرقت ادبی از خود، معمولا غیرقابل‌قبول است. اما این موضوع، استثناء هم دارد. برای مثال، ممکن است یک مقاله به دو زبان مختلف منتشر شود و از این طریق، در اختیار پژوهشگران بیشتری قرار می‌گیرد. چنین مواردی سرقت ادبی از خود تلقی نمی‌شوند. با این حال، هدف از انتشار مجدد مقاله باید روشن باشد. به عبارت دیگر، انتشار مجدد نباید روی سابقه محقق تاثیری داشته باشد.

علاوه بر این، در برخی موارد از محققان خواسته می‌شود تا نگارش یک فصل از کتابی را بر عهده بگیرند. در چنین شرایطی و به شرط ذکر منبع اصلی، استفاده از مطالبی که قبلا در نشریات به چاپ رسیده است، مانعی ندارد.

چگونه جلوی سرقت ادبی از خود را بگیریم؟

حال سوال مهم اینجاست که چگونه بدون این که خطری تهدیدمان کند، از مقالات قبلی خود استفاده کنیم؟ مهم‌ترین نکته این است که همیشه صادق باشید! با این حال رعایت نکات زیر نیز می‌تواند مفید باشد:

• با خودتان صادق باشید و ببینید که آیا استفاده مجدد از آثار قبلی، از نظر اخلاقی صحیح است؟ چه هدفی پشت استفاده از آثار قبلی وجود دارد؟ آیا این کار، بهترین راه برای رسیدن به هدف است؟ استفاده از مقالات قبلی، فقط به نفع خودتان است یا مخاطب نیز از آن سود می‌برد؟
• از موافقت نویسندگان و ویراستاران همکار مقاله اصلی اطمینان حاصل کنید.
• انتشارات جدید را درباره استفاده مجدد از آثار خود، در جریان بگذارید. حتی ممکن است ملزم به اثبات رضایت نویسندگان و ناشران همکار نیز باشید.
• اطمینان حاصل کنید که رفرنس‌دهی به اثر اصلی را به‌درستی انجام داده‌اید. باید کاملا شفاف‌سازی کنید که مقاله جدید، مقاله قبلی را بازنشر می‌کند و سایر نویسندگان همکار نیز مشکلی از این بابت ندارند. بدین ترتیب، از گمراه شدن خوانندگان جلوگیری می‌کنید.
• بعد از انتشار مقاله، اطمینان حاصل کنید که برای انتشار مجدد یک مقاله، دوبار اعتبار دریافت نکرده‌اید. به عنوان مثال در رزومه یا درخواست کمک هزینه تحصیلی، باید به ارتباط بین دو مقاله اشاره کنید.
• حتما با ابزارهای آنلاین، میزان سرقت ادبی مقاله را بررسی کنید و هر جا که نیاز است، از روش‌های رفرنس‌‌دهی استفاده کنید.

چرا سرقت علمی از خود یا self-plagiarism نادرست است؟

در نگاه اول، برخی از اشکال سرقت علمی از خویش ممکن است بدون ضرر باشند، با این حال به سه دلیل باید از انجام سرقت علمی از خویش اجتناب کرد:

۱- قانون بنیادی مقاله‌های پژوهشی

مهم‌ترین دلیل اجتناب از سرقت علمی از خود یا self-plagiarism لزوم یکپارچگی در ثبت یافته‌های پژوهشی‌ و اکتشافات علمی است. فرض بر این است که هر مقاله انتشار یافته‌ای، دانش جدیدی را ارائه می‌کند و درک ما را از جهان گسترش می‌دهد. اگر مقاله‌تان شامل اطلاعات بازیافتی بدون ارجاع باشد، وانمود می‌کنید که کشفیات کاملاً جدیدی را ارائه کرده‌اید.

استفاده مجدد از داده‌های قدیمی و بازنشر آن‌ها جایگاه‌تان را در حوزه مطالعاتی مورد نظر خدشه‌دار می‌کند و به اعتماد عمومی نسبت به پژوهش و علوم لطمه می‌زند.

۲- حق تالیف ناشر: واژه‌های شما ممکن است دیگر متعلق به شما نباشد

باید توجه کرد که فرآیند استاندارد نشر در بسیاری از ژورنال‌ها شامل اعطای حق تالیف مقاله منتشر شده به ناشر می‌شود. با اینکه هنوز هم مالک معنوی ایده و نتایج هستید، مقاله منتشر شده از نظر حقوقی متعلق به ژورنال است. از این رو، استفاده مجدد از داده‌ها بدون ارجاع‌دهی یا کسب اجازه، عملی غیر قابل پذیرش است. اگرچه ممکن است خلاف عقل سلیم به نظر برسد، اما از دیدگاه قانون، استفاده مجدد از واژه‌های خودتان، حتی اگر خودتان آن‌ها را نوشته باشید، نقض کپی‌رایت است.

۳- ژورنال‌ها سرقت علمی را ردیابی می‌کنند و فرآیند انتشار به تاخیر می‌افتد یا متوقف می‌شود

بیشتر ژورنال‌ها از نرم‌افزارهایی مانند iThenticate® استفاده می‌کنند تا به محض سابمیت کردن مقاله، موارد ارتکاب سرقت علمی را کنترل کنند. اگر جمله‌ها یا عبارت‌های مقاله‌های قبلی‌تان را کپی کنید، نرم‌افزارهای مذکور آن‌ها را نشانه‌گذاری می‌کنند. حتی اگر مقاله شما به دلیل این موضوع رد نشود، انتشار مقاله به تاخیر خواهد افتاد، زیرا ویراستار در این ارتباط پرسش‌هایی را مطرح خواهد ساخت و مجبور می‌شوید مطالب بازنویسی‌شده را از نو بنویسید یا به‌طور دقیق به آن‌ها ارجاع دهید. کاربردی‌ترین دلیل برای اجتناب از سرقت علمی از خویش در واقع اجتناب از تلف شدن وقت در حین فرآیند انتشار است.

چگونه مانع از  self-plagiarism شویم؟

راهکارهای زیر می‌توانند شما را یاری کند تانوشته هایتان از عمل سرقت از خود محفوظ بماند:

1- در صورت استفاده از داده‌ها، روش‌ها و نتایج نوشته‌ای که قبلا در جای دیگری انتشار یافته است باید خواننده یا ناشر را از وضعیت قبلی انتشار نوشته خود آگاه نمایید.

2- اگر نتایج یک مطالعه گستره برای ارایه شدن به صورت یک مقاله واحد، مناسب‌تر است، نباید به مقاله‌های کوچک‌تر تقسیم شود.

3- آشنایی کامل با قوانین و اصول قانون کپی رایت

4- در برخی موارد بازسازی متن (text recycling)، عملی پذیرفته شده می‌باشد، اما گاهی این چنین نباشد به همین دلیل نویسندگان بایستی به اصول اخلاقی نگارش، پایبند باشند و از استفاده دوباره از نوشته‌های قبلی‌شان، جز در حالتی که با قوانین استاندارد پژوهشی (مثل استفاده از نقل‌قول‌ها و جمله‌بندی دوباره و درست) سازگار باشد، خودداری کنند.