اصطلاحات رایج در مقاله نویسی

اصطلاحات رایج در مقاله نویسی : شنیدن خبر چاپ و پذیرش مقاله در یک مجله علمی معتبر، یکی از شیرین‌ترین لحظات زندگی هر پژوهشگری است. با این حال، ممکن است با فرایند سابمیت، پذیرش و چاپ مقاله آشنایی نداشته باشید. در این صورت پشت سر گذاشتن این مراحل، می‌تواند به اندازه انجام یک پروژه تحقیقاتی چالش‌برانگیز و زمان‌بر باشد.

خوشبختانه امروزه به لطف اینترنت و دسترسی آسان‌ به منابع مختلف، پژوهشگران و محققان به‌راحتی می‌توانند اطلاعات لازم را به دست بیاورند.

در این مقاله برای تسهیل کار محققان، فهرست کاملی از اصطلاحات رایج در مقاله نویسی را جمع‌آوری کرده‌ایم با گروه گرامرلی همراه باشید!

مقاله چیست؟

از نظر لغوی مقاله به معنی سخن و قول است. در فرهنگ فارسی دکتر محمد معین از مقاله به عنوان نوشته‌ای یاد شده که غالباً برای درج در روزنامه یا مجله تهیه می‌شود.

به دلیل اینکه هدف اصلی این نوشته نگارش مقالات علمی و دانشگاهی است، تعریف مقاله را می‌توان چنین بیان کرد که مقاله علمی، آن نوشتاری است که توسط یک یا چند پژوهشگر متخصص در مورد موضوعی خاص، با نظم و ساختار خاصی به رشته تحریر درآمده که در آن به ارائه نتایج پرداخته شده است. مخاطبان و نگارندگان مقالات اکثرا دانشجویان و پژوهشگران مجامع علمی و دانشگاهی می‌باشند و اغلب اوقات کشف علمی جدیدی را ارائه می‌کند. تا نتایج یافته‌های خود را با یکدیگر به اشتراک گذاشته و در نهایت موجبات تشکیل پایگاهی از داده‌های علمی را فراهم آورند. در ادامه اصطلاحات رایج در مقاله نویسی را که در این مسیر به شما کمک می کند را بررسی میکنیم.

اصطلاحات رایج در مقاله نویسی در مرحله نگارش مقاله

اولین قدم نوشتن مقاله است؛ قطعاً در این بخش هم عباراتی وجود دارد که معنی آن را نمی‌دانید.

 سرقت ادبی – علمی یا Plagiarism

اگر بین متن، ایده و حتی طرح یک مقاله، شباهتی با مقالات علمی دیگر وجود دارد، سرقت علمی اتفاق افتاده است؛ این خطا به‌سادگی با ابزارهای پیشرفته شناسایی می‌شود.

رنتین (Turnitin/Ithenticate) یکی از بهترین و معتبرترین سایت های بررسی سرقت ادبی و علمی و بررسی مشابهت متنی در جهان می­ باشد. برای خرید اکانت Turnitin/ithenticate – شش ماهه کلیک کنید.

دیتا‌سازی یا Data fabrication

این عبارت اشاره به خطای دیتا سازی دارد؛ یعنی محقق نتایج جعلی طراحی و در تحقیق خود ارائه داده است. این موضوع هم به‌راحتی توسط افراد متخصص در این زمینه قابل‌شناسایی است.

 دست‌کاری نتایج یا Data falsification

این مورد هم با دیتا سروکار دارد! اگر محقق به دلیل عدم همخوانی فرضیه و انتظارات اولیه با نتایج واقعی، برای تغییر آن اقدامی کند، مرتکب Data falsification شده است!

 فرمت IMRAD

مؤسسه استاندارد ملی آمریکا، برای یکپارچگی و سازمان‌دهی به نگارش درست مقالات علمی، این فرمت را پیشنهاد داد؛ همان فرمت 4 بخشی (مقدمه، روش‌ها، نتایج و بحث).

 قدردانی یا Acknowledgement

بعد از نوشتن بخش نتایج و بحث، از افرادی که در این تحقیق به شما کمک کرده‌اند یا اسپانسر مالی پروژه بوده‌اند، تشکر می‌کنید.

پیوست یا Appendix

که به آن Appendix می‌گویند، برای اشاره به اطلاعات تکمیلی است که برای درک بهتر خواننده در مقاله می‌آورید. پارت Appendix بعد از فهرست منابع ذکر می‌شود.

اصطلاحات رایج در مقاله نویسی مربوط به انتخاب مجله

ضریب تأثیر (Impact Factor یا IF)

معیاری برای سنجش اعتبار مجلات علمی است که توسط مؤسسه تامسون رویترز معرفی شده، می‌باشد. این ضریب مجموع استناد‌ها به مقالات یک مجله را نشان می‌دهد.

شاخص SJR

معیاری برای سنجش اعتبار مجلات علمی است که توسط پایگاه اسکوپوس معرفی شده‌اند. این معیار تعداد و اعتبار استناد‌ها به مقالات یک مجله را نشان می‌دهد.

امتیاز چارک (Quartile Score)

معیاری برای رتبه‌بندی مجلات می‌باشد که توسط اسکوپوس ارائه شده است. این معیار در چهار درجه Q1، Q2، Q3 و Q4 تنظیم شده است. مجلات Q1 معتبر‌ترین به‌شمار می‌آیند.

شاخص اچ (H-Index)

شاخصی برای ارزیابی میزان تأثیر‌گذاری پژوهشگران در پیشبرد علم است. این شاخص علاوه بر تعداد مقالات یک پژوهشگر، تعداد استنادات به آثار او را نیز در نظر می‌گیرد. این شاخص در واقع محققان تأثیرگذار را از آن‌هایی که فقط تعداد زیادی مقاله منتشر می‌کنند، متمایز سازد.

ضریب آنی (Immediacy index)

شاخصی برای اندازه‌گیری فوری ارزش یک مجله علمی است. این شاخص از نسبت تعداد کل استنادات به مقاله‌های یک مجله در طی یک سال به تعداد کل مقاله‌هایی که در آن سال در آن مجله منتشر شده‌اند، به‌دست می‌آید. به‌عنوان مثال، اگر تعداد مقالات چاپ شده در یک مجله در سال ۲۰۱۹ برابر ۲۰ باشد و تعداد ارجاعات به مقاله‌های آن در همین سال ۱۰ باشد. در این صورت ضریب آنی این مجله برابر با ۵/۰ خواهد بود.

شاپای مجله (ISSN)

شماره سریال استاندارد بین‌المللی است. این شماره یک شماره هشت رقمی منحصربه‌فرد بوده و برای هویت دادن به نشریه‌های چاپی یا الکترونیکی به‌کار می‌رود.

ژورنال (Journal)

همان مجله است که ممکن است به‌صورت سالنامه، فصلنامه، ماه‌نامه یا هفته‌نامه منتشر شود. معمولاً در ایران به مجلات خارجی ژورنال گفته می‌شود.

اسکوپ (Aim and scope)

هر مجله موضوعات محدودی را پوشش می‌دهد. این موضوعات در قسمت اسکوپ معرفی می‌شوند. بدین ترتیب نویسندگان، مقالات خارج از حیطه کاری خود را شناسایی می‌کنند. در منیجه وقت نویسنده و سردبیر مجله برای ارسال و بررسی مقالات نامرتبط تلف نمی‌شود.

ایندکسینگ (Indexing)

این قسمت در وب‌سایت اغلب مجلات وجود دارد. ایندکسینگ نشان می‌دهد که مجله مورد‌نظر از سوی چه سازمان‌هایی تأیید و یا در چه پایگاه‌هایی نمایه شده است.

دسترسی آزاد (Open access)

به مجلاتی گفته می‌شود که با حمایت مالی شخص یا سازمان خاصی منتشر می‌شوند. محتوای این مجلات به‌صورت رایگان منتشر می‌شوند و خوانندگان برای استفاده از آن‌ها هیچ مانع مادی یا معنوی ندارند.

دسترسی محدود (Close access)

به مجلاتی اطلاق می‌شود که افراد بایستی برای دسترسی به مقالات آن‌ها آبونمان پرداخت کنند.

اصطلاحات رایج در مقاله نویسی در سابمیت مقاله

بعد از پیدا کردن مجله، حالا وقت آن است که کار ارسال مقاله را شروع کنید.

پیپر: Paper همان نوشته‌هایی است که استاندارد مشخص‌شده از سمت مجلات را رعایت کرده و قالب صحیح دارند.

سابمیت: Submit به ‌کل فرآیند ارسال گفته‌شده و امتیازی برای محقق کسب نخواهد کرد.

پیش‌نویس: یا Draft، به مقاله‌ علمی‌ای گفته می‌شود که هنوز وارد سابمیت نشده است.

منیو اسکریپت: وقتی مقاله را سابمیت می‌کنید اما هنوز تائید نشده، مقاله شما در مرحله Manuscript است.

مقاله‌ای که وارد این مرحله می‌شود، از سمت مجلات، یک کد شناسایی گرفته که با استفاده از آن می‌توانید فرآیند را پیگیری کنید، به آن منیو‌اسکریپت نامبر یا Manuscript NO گفته می‌شود.

مقاله همایشی: با نام  Proceeding شناخته می‌شود؛ همان‌طور که از عبارت پیداست، این مقالات در کنفرانس‌ها ارائه می‌شود.

راهنمای نویسنده: Guide for author دستورالعمل‌های ژورنال‌هاست که در وب‌سایت رسمی خود منتشر کرده و نویسندگان را راهنمایی می‌کند.

وابستگی: یا Affiliation برای این است که اگر به سازمان یا آکادمی خاصی وابستگی دارید، باید بعد از نام نویسنده، آن را ذکر کنید؛ منظور محل کار و انجام پروژه است.

نویسنده مسئول: Corresponding author درواقع، مسئول مکاتبه با سردبیر مجله است؛ در حالتی که تحقیق چند محقق و نویسنده دارد.

هزینه ثبت‌نام: به آن Registration fee گفته‌شده و برخی مجلات برای سابمیت و داوری دریافت می‌کنند.

پیج شارژ یا Page charge: برخی مجلات در ازای چاپ هر صفحه یا هر عکس رنگی آن را درخواست می‌کنند.

کاور لتر: Cover letter متنی است که نویسنده همراه با مینواسکریپت برای سردبیر می‌فرستد؛ هدف از آن این است که ادیتور مجله را برای پذیرش مقاله خود ترغیب کنید. در کاور لتر به مواردی مثل منحصربه‌فرد بودن موضوع، اهمیت تحقیق و نتایج اشاره می‌شود.

ویت ادیتور یا With editor: به زمانی گفته می‌شود که مقاله تحت بررسی ادیتور است تا از نظر استانداردهای کلی و ارتباط موضوعی با ژورنال بررسی شود.

داوران یا Reviewers: متخصصانی که کارشان ارزیابی و بررسی مقالات علمی در رشته‌های خاص است.

تحت داوری: Under review به مرحله‌ای است که سردبیر تائید اولیه را داده و مقاله شما فعلاً تحت داوری افراد متخصص دیگر است؛ به این مرحله ریفرینگ (Refereeing) هم گفته می‌شود.

داوری همتا یا Peer review: به زمانی گفته می‌شود که مقاله شما تحت یک بررسی کامل و همه‌جانبه از طرف متخصصان آن رشته است.

داوری یک‌سو کور: Single blind review یعنی شما نام و مشخصات داوران را نمی‌دانید؛ اما داوران به تمام اطلاعات از جمله نام و سوابق شما دسترسی دارند.

داوری دو سو کور: Double blind review برای حالتی است که داوران هم از هویت و اطلاعات نویسنده مقاله اطلاعی ندارند.

داوری باز: یا Open review هم برای زمانی است که هم نویسنده و هم داوران از اطلاعات یکدیگر آگاه هستند، این نوع داوری برای جلوگیری از سرقت علمی انجام می‌شود.

داوران پیشنهادی (داوران پیشنهادی) : گاهی نویسنده می‌تواند برای فرآیند داوری مقاله خود، افراد خاصی را پیشنهاد دهد. ممکن است با این درخواست موافق شود.

داوران مردود: اگر نویسنده نخواهد، افراد خاصی مقاله او را ارزیابی کنند، می‌تواند به آن‌ها اشاره کند. به این داورها Oppose reviewers گفته می‌شود.

ریوایز: Revise ایرادات مقاله است که به نویسنده منتقل‌شده و باید آن را ویرایش کند؛ اگر این اشکالات زیاد باشد به آن Major revise گفته می‌شود و اگر جزئی باشند، Minor Revise هستند.

تضاد منافع: Conflict of interests جایی است که نویسنده‌ها باید تائید کنند که با یکدیگر و یا سازمان حامی طرح تحقیق مشکلی ندارند و ترتیب ذکر اسامی هم موردقبول همه است.

هایلایت تحقیق (Research Highlights): نویسنده در این بخش باید به نتایج تحقیق، تحت عنوان چند جمله کوتاه اشاره کند؛ این بخش برای همه ژورنال‌ها وجود ندارد.

سابمیتد (Submitted): مقاله‌ای است که منیواسکرپیت نامبر دریافت کرده و پروسه سابمیت آن با موفقیت انجام شده است.

نظرات (Comments): نظراتی است که داورهای یک مقاله برای یک منیواسکریپت می‌دهند.

منیو اسکریپت ریوایزشده (Revised manuscript): به منیو اسکریپتی که طبق نظر داورها مجله، تصحیح‌شده، با این نام اشاره می‌کنند.

نسخه نهایی یا Final version: به نسخه‌ای از مقاله گفته می‌شود که اشکالات موجود در آن ادیت شده است.

ری سابمیت (Resubmit): پیش می‌آید که مقاله اشکالات زیادی داشته باشد؛ اگر زمینه تحقیق جدید و جذاب باشد، سردبیر معمولاً از نویسنده می‌خواهد بعد اصلاح، آن را ری سابمیت کند.